Pełnomocnik pacjenta ma dostać dokumentację za darmo

Pacjenci nie muszą już płacić za pierwszą kopię swojej dokumentacji medycznej. Czy tak samo jest, gdy pacjent działa przez pełnomocnika? Na to pytanie odpowiedziało Ministerstwo Zdrowia. Ministerstwo Finansów: wyjaśniło z kolei, czy do opłat za następne kopie dokumentacji wlicza się VAT.

Publikacja: 11.07.2019 14:44

Pełnomocnik pacjenta ma dostać dokumentację za darmo

Foto: Adobe Stock

Obowiązująca od 4 maja 2019 r. zmieniona ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje, że pierwsza kopia dokumentacji medycznej musi być udostępniana  pacjentowi albo jego przedstawicielowi ustawowemu za darmo.  Według Rzecznika Praw Pacjenta  placówki medyczne miały wątpliwości, czy bezpłatne udostępnienie kopii dokumentacji powinno mieć miejsce również wtedy, gdy w imieniu pacjenta działa jego pełnomocnik. Rzecznik poprosił o wyjaśnienie tej kwestii Ministerstwo Zdrowia.

Czytaj też:

Udostepnianie dokumentacji medycznej pacjentów: zmiany w opłatach od 4 maja 2019 r.

Sąd: opłata za wydanie kopii dokumentacji medycznej bez VAT

Niektóre placówki medyczne zgłaszały wątpliwości co do zasad naliczania podatku VAT. Wysokość opłaty uwzględnia podatek od towarów i usług, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów usługa jest opodatkowana tym podatkiem. O interpretację tej kwestii Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Ministra Finansów.

Dziś opublikował odpowiedzi.

Pełnomocnik nie zapłaci

- Przyjęta regulacja ma zagwarantować pacjentowi, że nie pobiera się od niego opłaty za pierwsze żądanie udostępnienia dokumentacji – bez względu na to, czy żądanie to kieruje do podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych sam, czy też przez osobę upoważnioną/pełnomocnika. Tym bardziej bez znaczenia pozostaje fakt, czy osoba działająca w jego imieniu opiera się na upoważnieniu regulowanym w ustawie o prawach pacjenta czy na pełnomocnictwie regulowanym w kodeksie cywilnym - twierdzi resort zdrowia.

W ocenie MZ odmienna interpretacja powodowałaby dla osób z niepełnosprawnościami czy niesamodzielnych, które nie zawsze mają przedstawiciela ustawowego, trudności w realizacji prawa do dokumentacji medycznej. Z wykonywaniem zaś tego prawa łączy się prawo upoważniania innych osób. Stąd też jedynym kryterium jest w tym przypadku to, czy pacjent korzysta z uprawnienia w przedmiocie dostępu do dokumentacji po raz pierwszy w żądanym zakresie oraz formie.

Stanowisko to jest zgodne z dotychczasowym orzecznictwem sądów administracyjnych. W wyroku z  2 marca 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że  „dostęp do dokumentacji medycznej jest prawem pacjenta. W jego imieniu prawo to może wykonywać w szczególności osoba upoważniona. Osoba upoważniona działa w imieniu pacjenta, a jej wyznaczenie nie stanowi przeszkody do dalszego, bezpośredniego korzystania z omawianego prawa przez samego pacjenta. Prawo osób upoważnionych do dokumentacji medycznej jest więc prawem pochodnym od prawa przysługującemu pacjentowi" (sygn. akt VII SA/Wa 1369/14).

W razie złożenia kolejnego wniosku pacjentowi musi zostać udostępniona bezpłatnie tylko ta część dokumentacji, której wcześniej nie otrzymał. Za każde ponowne udostępnienie tych samych dokumentów podmiot leczniczy może pobrać opłatę, której maksymalne stawki określa ustawa. Stawki te zmieniają się co kwartał, aktualnie to:

- 35 groszy za jedną stronę kopii albo wydruku;

- 1,98 zł za udostępnienie dokumentacji medycznej na informatycznym nośniku danych;

- 9,90 zł za jedną stronę wyciągu albo odpisu.

Kiedy opłata bez  VAT

W świetle odpowiedzi uzyskanej z Ministerstwa Finansów ws. VAT , warunki korzystania ze zwolnień od podatku wynikających z dyrektywy w sprawie VAT powinny zapewniać ich prawidłowe i proste stosowanie.

- Z uwagi na fakt, że przepisy ustawy nie zobowiązują pacjenta do podawania celu, dla którego ubiega się on o dostęp do dokumentacji medycznej, za uzasadnione należy uznać każde udostępnienie dokumentacji medycznej na wniosek pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego bądź innej upoważnionej przez niego osoby, a także innego podmiotu leczniczego udzielającego temu pacjentowi świadczeń zdrowotnych (jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych), za usługę ściśle związaną z usługą opieki medycznej, służącą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Za racjonalne uznać bowiem należy twierdzenie, że generalnie dokumentacja taka jest potrzebna pacjentowi do celów związanych z ochroną jego zdrowia. W takim przypadku udostępnienie dokumentacji medycznej jest zwolnione z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług - odpowiedziało MF.

Z odpowiedzi wynika natomiast, że opodatkowaniu podlega udostępnianie dokumentacji na wniosek pozostałych podmiotów wskazanych w art. 26 ustawy o prawach pacjenta, ponieważ jest realizowane w innym celu niż ochrona zdrowia (np. sprawowanie nadzoru i kontroli przez właściwe instytucje, prowadzenie postępowań w sprawie orzeczenia o niepełnosprawności czy prowadzenie rejestru usług medycznych).

Zobacz: ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - pdf 165 kb

Obowiązująca od 4 maja 2019 r. zmieniona ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje, że pierwsza kopia dokumentacji medycznej musi być udostępniana  pacjentowi albo jego przedstawicielowi ustawowemu za darmo.  Według Rzecznika Praw Pacjenta  placówki medyczne miały wątpliwości, czy bezpłatne udostępnienie kopii dokumentacji powinno mieć miejsce również wtedy, gdy w imieniu pacjenta działa jego pełnomocnik. Rzecznik poprosił o wyjaśnienie tej kwestii Ministerstwo Zdrowia.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów