Panująca pandemia Covid-19 dotknęła wszystkich obywateli naszego kraju (i nie tylko naszego). Niestety, nie oszczędza również chorych na cukrzycę. Aktualny stan wiedzy pokazuje, że chorzy na cukrzycę są tak samo narażeni na zachorowanie jak osoby bez tej choroby. Wstępne statystyki pokazały, że diabetycy są bardziej podatni na powikłania w przebiegu infekcji Covid-19. Obecnie wiemy, że to nie sama cukrzyca, ale cukrzyca niewyrównana bądź otyłość czy powikłania cukrzycy stanowią o zwiększonym ryzyku zgonu lub komplikacji.

Stąd niezwykle istotne jest utrzymywanie prawidłowego wyrównania poziomu cukru.

Nowoczesne leczenie

Jednym z leków stosowanych dla kontroli poziomu cukru we krwi jest insulina. W typie 1 cukrzycy insulina jest postępowaniem z wyboru, bez stosowania insuliny chory zapada w śpiączkę. W typie 2 insulinę stosuje się, gdy zawodzą inne leki obniżające poziom glukozy we krwi.

Prawidłowe i nowoczesne leczenie cukrzycy polega na tym, że chory samodzielnie dobiera dawkę insuliny w zależności od aktualnego poziomu glukozy, wielkości planowanego posiłku czy wysiłku fizycznego. Aby chory mógł leczyć się samodzielnie, musi być odpowiednio edukowany. Zespół, tj.: leczący lekarz, pielęgniarka edukacyjna, dietetyk, musi nauczyć chorych, jak należy się odżywiać, co i kiedy kontrolować w stanie swojego zdrowia, jak zażywać leki czy wstrzykiwać insulinę.

Niezwykle ważne jest również motywowanie chorego do prawidłowego prowadzenia swojej choroby. Cukrzyca przez wiele lat może nie dawać żadnych uchwytnych objawów, w związku z czym może być lekceważona, ponieważ czasem podświadomie brak dolegliwości jest traktowany jako brak choroby czy zagrożenia powikłaniami. Nic bardziej mylnego, niewielkie nawet podwyższenie poziomu glukozy we krwi, mimo że nieodczuwalne, pozostawia trwałe zmiany, które w przyszłości „zaowocują” powikłaniami. Rolą zespołu leczącego jest zatem nie tylko wydanie zaleceń dotyczących dawkowania leków czy edukacja, ale również – a może przede wszystkim – cykliczne przypominanie jak ważne, decydujące o przebiegu cukrzycy jest codzienne przestrzeganie otrzymanych zaleceń.

Teleporady

Kontakt z lekarzem w trakcie pandemii jest utrudniony, niejednokrotnie występuje w formie teleporady. Ważne jest, aby być do niej odpowiednio przygotowanym:

• Przygotować dzienniczek ze spisanymi pomiarami poziomu cukru, ciśnienia krwi i wagi ciała
• Przygotować opakowanie z lekami, aby łatwo odczytać lekarzowi nazwę, wagę tabletki, wielkość opakowania
• Spisać listę problemów, które chce się przedyskutować z lekarzem.

Również edukacja w okresie pandemii jest znacząco utrudniona ze względu na ograniczony kontakt osobisty. Warto zatem skorzystać z materiałów edukacyjnych – broszur, książek, ulotek opisujących prawidłowy sposób postępowania. Dostępne są także w internecie filmy obrazujące sposób leczenia. Przykładem może być przygotowany przez firmę Bioton film obrazujący, jak prawidłowo obsługiwać wstrzykiwacz i podawać insulinę (www.bioton.com; sekcja Zapytaj Specjalistę).

Wiedza to podstawa

Zachorowanie na Covid-19 u chorego na cukrzycę może spowodować podwyższenie poziomu cukru we krwi, ponieważ stan zapalny zwiększa zapotrzebowanie na insulinę ze względu na przyspieszoną przemianę materii. Z drugiej strony brak uczucia smaku, a co za tym idzie zmniejszony apetyt, może powodować spadki poziomu glukozy (tzw. hipoglikemie – niedocukrzenia). Wymaga to korekty dawki insuliny, której może chory dokonać samodzielnie, pamiętając o zasadzie, że w typie 1 cukrzycy 1 jednostka insuliny obniża poziom glukozy o 40 mg%, a w typie 2 o 30 mg%. W zależności od aktualnego poziomu glukozy wg tych przeliczników chory może dopasowywać dawki insuliny. Chory powinien pamiętać o tym, aby w sytuacji podwyższonego poziomu cukru uzupełnić płyny, oczywiście nieosłodzone.

Kwintesencją leczenia cukrzycy jest stwierdzenie dr. Eliota Joslina, twórcy pierwszej na świecie specjalistycznej poradni diabetologicznej, która do dzisiaj funkcjonuje w Bostonie: „Pacjent, który więcej wie, żyje dłużej”. Wiedzę zapewnia edukacja, prowadzona zarówno przez zespół leczący, jak i za pomocą kolportowanych materiałów edukacyjnych.