Zmiany w KPC mają zablokować przedawnione pozwy

Co roku tysiące nieaktualnych roszczeń trafia do sądów i egzekucji. „Rz” dotarła do projektu ich zablokowania.

Aktualizacja: 06.07.2016 08:57 Publikacja: 06.07.2016 06:45

Zmiany w KPC mają zablokować przedawnione pozwy

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

Do kodeksu postępowania cywilnego ma być wprowadzony przepis mówiący, że składający pozew ma w nim wykazać, iż dochodzone roszczenie nie uległo przedawnieniu lub że dłużnik zrzekł się zarzutu przedawnienia.

Podobne oświadczenie powinno być też zawarte we wniosku o przeprowadzenia egzekucji. Z kolei pozwany występujący w sądzie bez adwokata lub radcy będzie mógł w każdym czasie, także poza rozprawą, zgłosić zarzut przedawnienia. Np. roszczenia z umowy sprzedaży przedawniają się po dwóch latach, o alimenty i ubezpieczenia po trzech.

Podobny model, a nawet dalej idący, gdyż sąd z własnej inicjatywy badał, czy roszczenie jest przedawnione, obowiązywał do 1990 r., ale w aurze wolności gospodarczej, swobody kontraktowej ten obowiązek z sądów zdjęto.

Stare do kosza

Od tego czasu sąd bada i uwzględnia przedawnienie tylko po zarzucie pozwanego, a ponieważ wiele osób nie zna tych przepisów, a ustalenie przedawnienia bywa nieraz trudne, z tego obronnego argumentu nie korzysta.

– Stąd nasza propozycja – powiedział „Rzeczpospolitej" poseł Arkadiusz Mularczyk pracujący przy tym projekcie. – W swojej pracy poselskiej spotykam osoby ścigane przez komorników za długi przedawnione.

Podobnie napisano w uzasadnieniu projektu: przyświeca mu idea wyeliminowania roszczeń przedawnionych i udzielenia ochrony prawnej osobom, które mogą skorzystać z przedawnienia, tym bardziej że dochodzenie roszczeń przedawnionych jest nagminne.

A może by pójść dalej

Prawnicy praktycy raczej przychylnie patrzą na projekt.

– Część wierzycieli pewnie zrezygnuje z występowania do sądu z przedawnionym roszczeniem, ale ważniejsze jest to, że od początku procesu jasno stanie ta kwestia, co uświadomi pozwanemu znaczenie przedawnienia i to, jak z niego korzystać – ocenia dr Jarosław Świeczkowski, adiunkt na Uniwersytecie Gdańskim.

– Taka zmiana pomoże stronom nieporadnym, a nadto uprości wiele spraw, gdyż pozwany występujący bez adwokata orientuje się nieraz dopiero po kilku latach, że ma takie prawo, i wtedy proces zmienia bieg, a jako sędzia nie mogę go o przedawnieniu pouczyć – wskazuje Małgorzata Kuracka, sędzia warszawskiego Sądu Apelacyjnego.

Sędzia Marcin Łochowski z Sądu Okręgowego Warszawa-Praga uważa, że już teraz sędzia może pouczyć nieporadnego podsądnego o przedawnieniu, ale może się w ten sposób narazić na zarzut stronniczości i na wniosek o wyłączenie z procesu. Zapewne prostszy byłby powrót do badania przedawnienia z inicjatywy sądu (z urzędu), ale byłby to kolejny ukłon w stronę dłużników, w sytuacji kiedy skuteczność egzekucji w Polsce jest niska.

Skracanie okresu przedawnienia jest trendem europejskim, tak się stało na przykład w Niemczech i we Francji.

Opinia dla „Rz"

prof. Jerzy Pisuliński, ?Uniwersytet Jagielloński, zastępca przewodniczącego b. Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego

W trakcie prac Komisji Kodyfikacyjnej zaproponowaliśmy powrót do stanu sprzed 1990 r., tj. aby sąd uwzględniał przedawnienie z urzędu. Nasze propozycje szły nawet dalej: chcieliśmy w ogóle uprościć przedawnienie, aby kończyło się na koniec danego roku, co by ułatwiło jego ustalenie, wykazanie. Takie zmiany chroniłyby słabszych uczestników procesu, którzy nie potrafią zadbać o swoje prawa. Nie ingerują one przy tym w wolność dłużnika, gdyż może on przecież z przedawnienia zrezygnować. Zaproponowane zmiany są tylko jakimś surogatem reformy, którą należałoby przeprowadzić i która powinna objąć także uproszczenie terminów przedawnienia.

Do kodeksu postępowania cywilnego ma być wprowadzony przepis mówiący, że składający pozew ma w nim wykazać, iż dochodzone roszczenie nie uległo przedawnieniu lub że dłużnik zrzekł się zarzutu przedawnienia.

Podobne oświadczenie powinno być też zawarte we wniosku o przeprowadzenia egzekucji. Z kolei pozwany występujący w sądzie bez adwokata lub radcy będzie mógł w każdym czasie, także poza rozprawą, zgłosić zarzut przedawnienia. Np. roszczenia z umowy sprzedaży przedawniają się po dwóch latach, o alimenty i ubezpieczenia po trzech.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona