W wystąpieniu do ministra Andrzeja Adamczyka Adam Bodnar pisze o otrzymywanych przez jego Biuro skargach na problemy związane z funkcjonującym modelem pobierania opłat abonamentowych za radio i telewizję. Wnioski o interwencje pochodzą najczęściej od osób starszych, schorowanych, z niepełnosprawnościami – zazwyczaj o niskim poziomie świadomości prawnej.

Ulga dla seniorów

Nowelizacja z lipca 2015 r. ustawy o opłatach abonamentowych zwolniła osoby, które ukończyły 75 lat, z obowiązku składania oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia z opłaty oraz przedkładania dokumentu potwierdzającego wiek. Od tego czasu Poczta Polska S.A. ustala wiek abonentów na podstawie rejestru PESEL i sama zwalnia ich z opłat. Okazuje się jednak, że nowelizacja nie rozwiązała problemu osób, które ukończyły 75. rok życia, lecz przed jej wejściem w życie 9 października 2015 r. nie dopełniły wymogów formalnych tj. nie złożyły oświadczenia i dokumentu potwierdzającego wiek. W takich przypadkach obywatele mogą zwracać się do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o umorzenie zaległości w płatnościach. W praktyce wiąże się to jednak z koniecznością zainicjowania odrębnego postępowania przed KRRiT – o czym obywatele często dowiadują się zbyt późno, bo już w toku egzekucji.

W opinii RPO, Poczta Polska S.A. nie powinna inicjować postępowań egzekucyjnych wobec takich osób, a w sprawach już wszczętych – jako wierzyciel – mogłaby rozważyć złożenie wniosków o umorzenie, na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

- W podobny sposób można byłoby rozwiązać problem osób w wieku emerytalnym, które pobierają niską rentę rodzinną, lecz nie są wyraźnie wskazane jako zwolnione z opłat za radio i tv - uważa Rzecznik.

Tylko osobiście

Adam Bodnar sygnalizuje ministrowi także problemy osób z niepełnosprawnościami, których schorzenia uniemożliwiają bądź znacznie utrudniają wizyty w placówce pocztowej, a nie mogą liczyć na pomoc np. rodziny lub sąsiadów w załatwianiu spraw urzędowych. Poczta Polska S.A. wymaga, aby osobiście składali w placówce pocztowej oświadczenia potwierdzające uprawnienie do zwolnienia i stosowne dokumenty.

- W praktyce powstaje więc wątpliwość, czy osoby zamierzające skorzystać ze zwolnienia (także osoby z niepełnosprawnościami) powinny dopełnić wymaganych formalności wyłącznie w placówce pocztowej – napisał Adam Bodnar.

A jeśli dokument zginął

Kolejna grupa skarg obywatelskich kierowanych do Biura RPO dotyczy problemów związanych z brakiem możliwości udokumentowania wyrejestrowania odbiornika ze względu na znaczny upływ czasu.

- Zdarzają się częste przypadki, w których dochodzi do wszczęcia postępowań egzekucyjnych, pomimo tego, że obywatele w odległej przeszłości dokonali zgłoszenia zaprzestania używania odbiornika np. z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania. Wówczas Poczta Polska nie uwzględnia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym co do nieistnienia obowiązku, automatycznie żądając przedstawienia dokumentów dotyczących skutecznego wyrejestrowania odbiornika nawet po upływie wielu lat. A dokument mógł być po prostu utracony z przyczyn losowych, niezależnych od danej osoby. Ponadto nie można wymagać przechowywania takich dokumentów w nieskończoność - zauważa Adam Bodnar.

RPO poprosił ministra infrastruktury o ustosunkowanie się do każdego z przedstawionych problemów.