Rada gminy chce podjąć uchwałę o przystąpieniu gminy do stowarzyszenia założonego przez osoby fizyczne, realizującego cele z zakresu ochrony środowiska, jako członek wspierający. Czy będzie to zgodne z przepisami?
W orzecznictwie podnosi się, że gmina nie może przystąpić do takiego stowarzyszenia. Zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.), w celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami. W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że przepis ten wyklucza możliwość przystąpienia gminy jako członka wspierającego do stowarzyszenia działającego na podstawie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach (dalej u.p.s.) i niemającego charakteru stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Podkreśla się, że do gminy, jako podmiotu władzy publicznej, nie można stosować reguły stanowiącej, że to, co nie jest zakazane, jest dozwolone. Przeciwnie, gminę obowiązuje reguła tylko takiego zachowania, które jest wyraźnie dozwolone prawem. W art. 84 ust. 1 u.s.g. ustawodawca ograniczył dopuszczalność zrzeszania się gmin do zrzeszania się z innymi jednostkami samorządowymi, w celach określonych w tym przepisie (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 25 stycznia 2006 r., sygn. II SA/Rz 524/05, LEX nr 296015).
Czytaj także: Jak i z kim gminy mogą się zrzeszać
Do stowarzyszenia gmin stosuje się odpowiednio przepisy u.p.s., z tym że dla założenia takiego stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 (a nie 7 – por. art. 9 u.p.s.) założycieli. Organizację, zadania i tryb pracy stowarzyszenia określa jego statut. Władzami stowarzyszenia muszą być: walne zebranie członków (w statucie można zastąpić je zebraniem delegatów), organ kontroli wewnętrznej i zarząd. Po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego, stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną.
W art. 8 ust. 5 pkt 1 u.p.s. przyjęto, że nadzór nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego należy do wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Organ nadzorujący może żądać: dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów) oraz niezbędnych wyjaśnień od władz stowarzyszenia.
