Instytucję stałego mediatora reguluje ustawa o ustroju sądów powszechnych i wydane na jej podstawie rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 20 stycznia 2016 r. w sprawie prowadzenia listy stałych mediatorów. Pojęcie stałego mediatora, funkcjonujące od 1 stycznia 2016 r., zostało zastrzeżone dla mediatorów, którzy zostali wpisani na listę stałych mediatorów decyzją prezesa sądu okręgowego na podstawie art. 157b § 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych.
Dariusz T. (dane zmienione) złożył wniosek o wpis na listę stałych mediatorów w sprawach cywilnych i gospodarczych, prowadzoną przez prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach. Załączył dyplom ukończenia studiów prawniczych, uchwałę o wpisie na listę adwokatów, zaświadczenie, że w Okręgowej Izbie Adwokackiej jest wpisany jako mediator, certyfikat ukończenia na Uniwersytecie Śląskim szkolenia przygotowującego do zawodu mediatora.
Prezes sądu wezwał go do uzupełnienia braków formalnych wniosku pod rygorem odmowy wpisu na listę stałych mediatorów. Chodziło o informację o liczbie przeprowadzonych mediacji, spis wydanych publikacji o mediacji i opinie ośrodków mediacyjnych lub osób fizycznych o posiadanej wiedzy i umiejętnościach.
Dariusz T. oświadczył, że nie ma takich dokumentów. Nie jest autorem publikacji poświęconych mediacji i nie przeprowadził jeszcze żadnej, nie posiada też opinii ośrodka mediacyjnego ani osoby fizycznej. Potwierdzeniem jego wiedzy i umiejętności jest certyfikat załączony do wniosku.
Prezes sądu uznał, że to nie wystarczy i odmówił wpisu na listę stałych mediatorów. Kandydat na mediatora nie przedłożył bowiem dokumentów wymienionych w § 5 pkt 1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości. Prezes Sądu Apelacyjnego w Katowicach utrzymał tę decyzję w mocy.
Dariusz T. zaskarżył ją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Jego zdaniem § 5 pkt 1 rozporządzenia nie uzależnia wpisu na listę stałych mediatorów od przedłożenia publikacji poświęconych mediacji, przeprowadzenia mediacji czy opinii ośrodków mediacyjnych. Również inne dokumenty mogą potwierdzać posiadanie wiedzy i umiejętności niezbędnych mediatorowi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę i uchylił decyzję prezesa Sądu Apelacyjnego. W opinii sądu § 5 pkt 1 nie zawiera zamkniętego katalogu dokumentów i oświadczeń. Zostały tam wymienione jedynie przykładowo. Kandydat na mediatora nie musi więc dołączać do wniosku wszystkich dokumentów wymienionych w tym przepisie pod rygorem odmowy wpisu. Rozpatrując ponownie wniosek Dariusza T., prezes sądu nie powinien więc uznawać braków formalnych wniosku za podstawę odmowy wpisu na listę stałych mediatorów, lecz ocenić merytorycznie przedstawione dokumenty. —d.fr.
sygnatura akt: III SA/Gl 1487/16
