Ustawa o zawodzie farmaceuty: aptekarz ma być niezależny i kierować się dobrem pacjenta

Koniec z wypełnianiem planów sprzedażowych i wciskaniem pacjentom suplementów diety? Pierwsza w historii ustawa o zawodzie farmaceuty, której projekt trafił właśnie do konsultacji publicznych, jasno wskazuje, że w zakresie opieki farmaceutycznej aptekarz nie powinien być zależny od nikogo, łącznie z przełożonym.

Czytaj także: Aptekarze bez ustawy o zawodzie farmaceuty w tej kadencji Sejmu

Kłopot w tym, że projekt nie przewiduje dla przełożonych kar za łamanie tego przepisu.

Nareszcie niezależni

Zgodnie z art. 36 aptekarz samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące opieki farmaceutycznej oraz usług farmaceutycznych, kierując się wyłącznie dobrem pacjenta i nie jest związany poleceniem służbowym. Punkt 2 mówi natomiast, że podmiot prowadzący aptekę, punkt apteczny, dział farmacji szpitalnej albo hurtownię farmaceutyczną jest zobowiązany umożliwić aptekarzowi samodzielne podejmowanie decyzji dotyczących opieki farmaceutycznej lub usług farmaceutycznych.

Zdaniem wielu ekspertów, to najważniejszy artykuł tej ustawy, szczególnie dziś, kiedy jest tak bardzo uzależniony od ludzi niebędących farmaceutami, ale prowadzących apteki. Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej (NRA) Marek Tomków dodaje, że przepis ma szansę zmienić karygodną praktykę wielu właścicieli, którzy farmaceutę traktują jako narzędzie niezbędne do prowadzenia biznesu (apteka nie może istnieć bez magistra farmacji).

– Przez lata wielu farmaceutów zmuszano do promowania pewnych preparatów, byli rozliczani ze sprzedaży, a przełożeni stosowali wobec nich różne elementy nacisku, np. odmawiając wypłaty premii. Artykuł 36 uniezależnia farmaceutę od kogokolwiek – tłumaczy.

Farmaceutom brakuje jednak przepisu, który wprowadzałby sankcje za próbę wpływania na decyzję farmaceuty.

– Aby zapis o niezależności był skuteczny, wymaga kolejnego przepisu, który wprowadzałby sankcje za próbę wpływania na decyzję farmaceuty. To powinno być zapisane wprost (tym bardziej, że wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mówią jasno, że próba ingerencji w decyzje farmaceuty dotyczące opieki farmaceutycznej może być uznana za sprowadzenie niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludności – mówi Marcin Wiśniewski, przewodniczący Związku Aptekarzy Pracodawców Polskich Aptek (ZAPPA).

Na projekt, który w środę trafił do opiniowania, farmaceuci czekali od początku istnienia samorządu, niemal od 30 lat.

– Jesteśmy jednym z ostatnich zawodów medycznych, które nie posiadały takiego uregulowania prawnego. Ustawa o zawodzie po raz pierwszy wskazuje czynności, które może wykonywać farmaceuta – od prowadzenia konsultacji farmaceutycznej, czyli tego, co już dziś odbywa się na co dzień w polskich aptekach, poprzez wskazanie, że farmaceuta ma prawo wydawać z apteki produkty lecznicze, po sprawowanie opieki farmaceutycznej oraz udzielanie usług, tj. wydawanie i sporządzanie produktów leczniczych, przeprowadzanie wywiadu farmaceutycznego i wystawianie recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego. Precyzuje obowiązki farmaceutów pracujących w aptekach ogólnodostępnych, aptekach szpitalnych, hurtowniach farmaceutycznych, urzędach państwowych, takich jak Ministerstwo Zdrowia, Główny Inspektorat Farmaceutyczny czy Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Sankcjonuje także udział farmaceuty w zespołach klinicznych – tłumaczy Michał Byliniak, wiceprezes NRA i prezydent Grupy Farmaceutycznej Unii Europejskiej.

Tajemnica aptekarska

I zwraca uwagę na kolejny ważny art. 35, który nakłada na farmaceutę obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu ze wskazaniem sytuacji, w których przepisu się nie stosuje (np. gdy zachowanie tajemnicy może spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób i gdy pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy zgodzi się na jej ujawnienie).