Rząd we wtorek zajmował się dwoma projektami ustaw uzupełniających tarczę antykryzysową.

Pierwszy projekt został przyjęty we wtorek przez Komitet Stały Rady Ministrów, ale jeszcze będzie konsultowany. Reguluje on m.in. dopłaty do odsetek kredytów bankowych dla firm oraz wprowadza ułatwienia dla samorządów, o czym pisaliśmy na łamach „Rzeczpospolitej”. Zgodnie z naszymi zapowiedziami, w przyjętych projektach nie znalazły się też zmiany w prawie pracy, dotyczące m.in. obniżania wynagrodzeń oraz ułatwień w zwalnianiu pracowników, na którymi wcześniej prowadzone były prace. „Rząd nie planuje wprowadzania takich regulacji” – podkreślał w wypowiedzi dla PAP Łukasz Schreiber, przewodniczący Komitetu i minister w Kancelarii Premiera.

Drugi projekt ustawy, który został przyjęty przez rząd, a Sejm ma się nim zająć w środę, zawiera m.in. „regulacje dotyczące skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek osobom opłacającym je na własne ubezpieczenie w sytuacji, gdy ich przychód był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., ale ich dochód z tej działalności w lutym br. nie był wyższy niż 7 tys. zł”.

Czytaj także: Rząd wycofuje się z rewolucji na rynku pracy 

Oznacza to, mówiąc w uproszczeniu, że poszerzy się grupa samozatrudnionych, która może skorzystać z prawa do zwolnienia ze składki ZUS w czasie pandemii. Dotychczas takim limitem wykluczającym były właśnie przychody wynoszące powyżej 300 proc. średniej płacy, czyli powyżej 15,6 tys. zł w lutym. Wygląda na to, że ten limit zostanie, ale pojawi się też drugie kryterium – jeśli dochody nie przekroczą 7 tys. zł na miesiąc, to jednoosobowa firm będzie mogła skorzystać ze zwolnienia.

Minister Schreiber dodał, że projekt zawiera także podwyższenie kwoty kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z Funduszu alimentacyjnego do kwoty 900 zł. Chodzi także o zwiększenie wysokości kwoty wynagrodzenia za pracę wolnej od egzekucji, o 25 proc. na każdego członka rodziny, który nie uzyskuje dochodów i pozostaje na utrzymaniu pracownika.

Regulacja uwzględnia także przepisy zwiększające ochronę osób zawierających umowy lichwiarskich pożyczek czy kredytów, i szereg rozwiązań administracyjnych ułatwiających obrót rynkowy w obecnym czasie (np. przedłużenie terminów koncesji).

Jakie jeszcze zmiany w Tarczy Antykryzysowej?

W uzasadnieniu do projektu ustawy wyliczono długą listę najważniejszych regulacji zawartych w projekcie ustawy. To m.in.:

1. Pomoc i ułatwienia dla przedsiębiorców:
-  umożliwienie dokapitalizowania Agencji Rozwoju Przemysłu S.A, której działalność pozwoli na ograniczenie problemów przedsiębiorców związanych z pozyskaniem finansowania na realizację projektów inwestycyjnych,
- rozszerzenie zwolnienia – umożliwienie skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek osobom opłacającym składki na własne ubezpieczenia w sytuacji, gdy ich przychód był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. ale ich dochód z tej działalności w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7000 zł.
 - wydłużenie terminów na realizację niektórych obowiązków sprawozdawczych, przedłużenie terminów ważności niektórych dokumentów jeżeli w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii upływa termin ich ważności, m.in. certyfikatów bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, licencji maszynisty, świadectw kwalifikacyjnych spawaczy, operatorów spawania oraz zgrzewaczy tworzyw sztucznych,
-  wprowadzenie przepisów przewidujących możliwość zmiany warunków wykonywania pracy cudzoziemców zgodnie z przepisami ustawy o COVID-19 bez konieczności zmiany czy wydania nowego zezwolenia  lub wpisu nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi,
- stosowanie wyjątkowego zwolnienia z wymogu uzyskania zezwolenia na pracę w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 30 dni po ich odwołaniu w sektorach, w których wymagane są zezwolenia na pracę sezonową,
- wydłużenie terminu z 30 kwietnia do 30 września 2020 r. na przeprowadzenie audytu zewnętrznego za 2019 r. przedsiębiorców prowadzących recykling, inny proces odzysku odpadów opakowaniowych lub eksportujących te odpady,
-  przesunięcie terminów obowiązujących w procedurze dematerializacji akcji,
-  wsparcie dla podmiotów zajmujących się sprzedażą energii elektrycznej – poprzez zmianę zasad wnoszenia zabezpieczeń transakcji zakupu energii elektrycznej na Towarowej Giełdzie Energii S.A. (TGE). Rozwiązanie to służy ograniczeniu zagrożenia utraty płynności finansowej przez spółki obrotu – sprzedawców energii elektrycznej, co sprzyjać będzie utrzymaniu ciągłości dostaw energii do jej odbiorców końcowych.
 2. Ograniczenie skutków pandemii dla przewoźników kolejowych i autobusowych:
- wprowadzenie dwóch mechanizmów wsparcia dla przewoźników kolejowych: bezpośrednie przekazywanie środków finansowych operatorom przewozów o charakterze użyteczności publicznej w transporcie kolejowym, co ma na celu przyspieszenie całej procedury przekazania rekompensaty (zapewniając tym samym płynność finansową tych operatorów) oraz dodatkowe wsparcie finansowe udzielane przewoźnikom kolejowym, w celu realizacji zobowiązań organizatorów wobec operatorów, w wysokości w jakiej zobowiązania te nie mogą być zrealizowane, z uwagi na ograniczenia limitów środków przewidzianych  w budżecie organizatora przed epidemią COVID-19,
-  wsparcie dla przewoźników autobusowych mające na celu utrzymanie funkcjonowania komunikacji autobusowej na liniach regularnych dla przewoźników autobusowych w czasie zmniejszonej mobilności pasażerów, tj. czasowe, od 1 kwietnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., zwiększenie dopłaty do kwoty deficytu  1 wozokilometra zrealizowanego w ramach linii komunikacyjnej (w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej) z 1 zł do 3 zł,
- umożliwienie udzielenia gwarancji Skarbu Państwa na zaciągnięcie przez PKP PLK kredytu w EBI  do 100 mln EUR z przeznaczeniem na finansowanie realizacji projektu polegającego na nabyciu  oraz modernizacji sprzętu.

3. Pomoc dla rolników i producentów rolnych:
- odstąpienie od przeprowadzania szkoleń dla próbobiorców, kwalifikatorów  i analityków nasiennych oraz odstąpienie od przeprowadzania regularnych kontroli (dla podmiotów zajmujących się wytwarzaniem i oceną materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych, materiału rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych i ozdobnych  oraz materiału szkółkarskiego),
-  umożliwienie za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej składania zgłoszeń podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego, wniosków  o udzielenie pozwoleń na zastosowanie odstępstw warunków produkcji ekologicznej oraz wniosków dostawców wegetatywnego materiału rozmnożeniowego i nasion do celów uprawy o rejestrację lub zmianę rejestracji w bazie danych.

4. Ochrona i pomoc dla osób będących w trudnej sytuacji:
- podwyższenie kwoty kryterium dochodowego uprawniającej do świadczeń z funduszu alimentacyjnego  do 900 zł wraz z wprowadzeniem zasady „złotówka za złotówkę”,
-  wprowadzenie w Kodeksie cywilnym zasady, zgodnie z którą nieważna będzie umowa, w której osoba fizyczna zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości (służącej zaspokojeniu jej potrzeb mieszkaniowych) w celu zabezpieczenia roszczeń wynikającej z umowy niezwiązanej z działalnością gospodarczą lub zawodową – mechanizm ten ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w których osoby fizyczne zmuszane są do dokonywania niekorzystnych dla nich rozporządzeń nieruchomością, w której zamieszkują,
- wprowadzenie w kodeksie postępowania cywilnego przepisu stanowiącego, że termin licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym (służącej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika) wyznacza się wyłącznie na wniosek wierzyciela w przypadku, w którym wysokość egzekwowanej należności głównej stanowiłaby co najmniej równowartość 1/20 sumy oszacowania,
- umożliwienie wydania decyzji w sprawie świadczenia na podstawie nieprawomocnego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, aby na wniosek osoby uprawnionej, ZUS mógłby wydać decyzję w sprawie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- wprowadzenie mechanizmu dotyczącego ochrony dochodu rodziny, tj. powiększenie kwoty wolnej  od egzekucji o 25% na każdego członka rodziny, który nie uzyskuje dochodów i pozostaje na utrzymaniu pracownika,
- zmiana kodeksu karnego mająca na celu zwiększenie ochrony osób fizycznych zaciągających zobowiązania finansowe niezwiązane z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą lub zawodową i przeciwdziałanie lichwie,
- przyznanie pomocy żywnościowej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014–2020 (POPŻ) także cudzoziemcom, potrzebującym pomocy, poddanym kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej legalnie niezależnie od ich statusu,
- włączenie do katalogu spraw pilnych rozpatrywanych przez sądy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii odwołań od orzeczeń wydanych przez wojewódzkie zespoły do spraw orzekania  o niepełnosprawności,
- pozostawienie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki – w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki,  do których uczęszcza dziecko albo w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ze względu na konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia  18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego; dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał również ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną, w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze,  do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna,
- umożliwienie świadczenia pracy pracownikom jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia z tego tytułu – w wyjątkowych okolicznościach, w których świadczenie pracy jest możliwe (w miarę istniejących możliwości – co oznacza, że nie będzie można osobie przebywającej w kwarantannie takiego obowiązku narzucić – wymagana będzie jej zgoda).

5. Rozszerzenie katalogu spraw, których załatwienie będzie możliwe drogą elektroniczną:
- umożliwienie abonentom rozwiązywania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w formie dokumentowej (np. wiadomość e-mail), a także zapewnienie abonentom narzędzia monitorowania wykorzystania usług, które są rozliczane w oparciu o czas albo ilość wykorzystanych danych lub jednostek taryfikacyjnych oraz wprowadzenie nowych uprawnień abonentów związanych ze zmianą dostawcy usługi Internetu,
- umożliwienie wniesienia pisma do sądu powszechnego przy użyciu platformy ePUAP  (w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii),  
- umożliwienie dokonywania doręczeń przez sąd za pomocą: platformy ePUAP, portalu informacyjnego sądów powszechnych oraz podanego przez adresata w piśmie procesowym adresu poczty elektronicznej przeznaczonej do doręczeń,  
- umożliwienie złożenia oświadczenia o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia od wnoszenia opłat abonamentowych poprzez stronę internetową operatora wyznaczonego lub za pomocą poczty elektronicznej,
- umożliwienie cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, złożenie wniosku o udzielenie pomocy mającej na celu wspieranie procesu integracji –  za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

6. Elektronizacja procedur oraz umożliwienie wykorzystanie środków porozumiewania się na odległość:
- umożliwienie przekazywania przez przedsiębiorstwa energetyczne odbiorcom (za ich zgodą) projektów umów/projektów zmian w zawartych umowach oraz powiadomień w formie elektronicznej w trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemiologicznego albo stanu epidemii,
- wprowadzenie w pełni elektronicznego procesu przekazywania klientom informacji o stanie konta ubezpieczonego, na żądanie ubezpieczonego, informacja ta udostępniana będzie również w formie pisemnej,
- umożliwienie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.

7. Usprawnienia i wsparcie w zakresie szkolnictwa wyższego i edukacji:
- przesunięcie o rok terminu, w którym postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego i tytułu oraz przewody doktorskie prowadzone na podstawie uchylonej ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki, odpowiednio umarza się albo zamyka się,  
- wydłużenie okresu przejściowego, w którym do osiągnięć publikacyjnych kandydata do stopnia, niezbędnych do jego uzyskania, można zaliczyć m.in. artykuły naukowe opublikowane w czasopismach spoza nowego wykazu czasopism, które zostały uwzględnione w wykazie z 2017 r., i została im przyznana wysoka liczba punktów,
- rozszerzenie rozwiązań dotyczących zawieszenia spłaty kredytu studenckiego o odsetki – kredytobiorca  po złożeniu wniosku do instytucji kredytującej uzyska zawieszenie nie tylko raty kapitałowej, ale również odsetkowej, na okres do 6 miesięcy,
- umożliwienie instytutom Sieci Badawczej Łukasiewicz korzystanie ze źródeł finansowania dostępnych  dla instytutów badawczych,
- wskazanie explicite sposobu postępowania w przypadku zwiększania funduszu stypendialnego środkami finansowymi przeznaczonymi na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego, co pozytywnie przełoży się na realizację zadań uczelni obejmujących wsparcie finansowe studentów,
- umożliwienie, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, wyrażenia przez ministra właściwego dla danej kwalifikacji zgody na przeprowadzanie przez daną instytucję certyfikującą walidacji efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji rynkowej z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego,
- upoważnienie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wyłączenia w 2020 r., w drodze rozporządzenia, stosowania niektórych przepisów ustawy Karta Nauczyciela dotyczących awansu zawodowego i urlopu wypoczynkowego nauczycieli, a także wprowadzenia w tym zakresie odrębnych uregulowań, co zapewni właściwe funkcjonowanie jednostek systemu oświaty w roku szkolnym 2019/2020, przygotowanie nowego roku szkolnego 2020/2021, w tym przeprowadzenie egzaminów oraz umożliwi zapewnienie w 2020 r. warunków do realizacji zadań jednostek systemu oświaty oraz innych podmiotów realizujących zadania określone w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.

8. Usprawnienie działania sądów w trakcie epidemii poprzez:
- dodanie nowych przepisów, zgodnie z którymi w sprawach rozpoznawanych według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku; członkowie składu, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta sprawy, będą mogli brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej (ta sama zasada dotyczy także postępowań prowadzonych przez wojewódzki sąd administracyjny),
- dodanie przepisu, zgodnie z którym jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron stanowisk na piśmie,  
- umożliwienie aplikantom aplikacji sędziowskiej oraz prokuratorskiej na odbywanie praktyki  przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość,
-  dodanie przepisu, zgodnie z którym notariusz będzie mógł wydrukować dokument elektroniczny sporządzony przez podmiot publiczny i opatrzyć wydruk datą pewną, o ile dokument ten jest niezbędny  do przeprowadzenia czynności notarialnej (wydruk będzie miał moc prawną),
-  umożliwienie Krajowej Radzie Sądownictwa oraz Prezydium i zespołom Krajowej Rady Sądownictwa, a także kolegialnym organom sądów odbywania posiedzeń i podejmowania uchwał przy użyciu środków komunikacji elektronicznej,
- umożliwienie odbywania posiedzeń organów kolegialnych prokuratury, w tym Krajowej Rady Prokuratorów przy wykorzystaniu środków technicznych umożliwiających bezpośrednie porozumiewanie się na odległość.

9. Inne:
-  przesunięcie terminów na założenie sprawozdań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi za 2019 r.  oraz przesunięcie terminu wykonania przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi za 2019 r.;
- przedłużenie okresów ważności dokumentów o charakterze terminowym, takie jak karta pobytu członka rodziny obywatela UE, karta stałego członka rodziny obywatela UE oraz dokument potwierdzający prawo stałego pobytu wydawany obywatelom UE, wydawane obywatelom Unii Europejskiej oraz członkom ich rodzin oraz przedłużenie ważności polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” wydawanych na podstawie ustawy o cudzoziemcach – do 30-tego dnia od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;
- umożliwienie adresatowi przesyłki pocztowej rejestrowanej udzielenia pełnomocnictwa pocztowego w miejscu jego pobytu bez ograniczeń i konieczności wychodzenia z domu (pełnomocnictwo takie udzielane byłoby  w zwykłej formie pisemnej) w czasie m.in. stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii;
- tymczasowe zawieszenie obowiązywania przepisu art. 33 ust. 2a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, który ogranicza normy godzin nadliczbowych funkcjonariuszy Policji – rozwiązanie to zapewni sprawność organizacyjną Policji, w szczególności w przypadku istotnego zwiększenia się liczby policjantów zakażonych wirusem COVID-19 lub przebywających na obowiązkowej kwarantannie;
- wskazanie, że żołnierzom zawodowym i funkcjonariuszom wykonującym zadania służbowe związane  z przeciwdziałaniem COVID-19, za okres nieobecności w służbie spowodowany poddaniem się obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub przebywania na zwolnieniu lekarskim z powodu COVID-19, przysługuje prawo  do 100% uposażenia (wraz z dodatkami o charakterze stałym) w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;  
- uwzględnienie okresu niewykonywania pracy nauczycielskiej, pracy w szczególnych warunkach/pracy o szczególnym charakterze lub pracy górniczej w okresie zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii dla celów ustalenia uprawnień emerytalnych;
- wprowadzenie zasady ustalania wysokości emerytury w czerwcu 2020 r. w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju bieżącego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego;
- umożliwienie organom lub podmiotom zawierającym umowy, których przedmiotem jest wydatkowanie środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w szczególności starostom  i samemu Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, wprowadzenie zmian do umów zawieranych z przedsiębiorcami, aby ułatwić stronom wywiązanie się z postanowień umownych;
- rezygnacja z przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie w 2020 r.;
- nałożenie na podmioty dostarczające audiowizualne usługi medialne na żądanie (VOD) obowiązku dokonywania wpłat na rzecz PISF ustalanego w oparciu o przychód uzyskiwany z tytułu opłat za dostęp do udostępnianych publicznie audiowizualnych usług medialnych na żądanie albo przychodu uzyskanego z tytułu emisji przekazów handlowych;
- w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku  z COVID-19, jednostkom organizacyjnym Lasów Państwowych dokonującym sprzedaży drewna nie będą przysługiwały żadnego rodzaju odsetki za opóźnienie, w tym również odsetki ustawowe za opóźnienie  w transakcjach handlowych, rekompensata za koszty odzyskiwania należności oraz kary umowne  za nierealizowanie harmonogramu sprzedaży;  
- umożliwienie Ministrowi Finansów zaniechania poboru odsetek za zwłokę od niezapłaconej w terminie płatności daniny solidarnościowej, która podlega wpłacie przez osoby fizyczne obowiązane do jej zapłaty w terminie do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego, tj. w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii w związku z COVID-19; przewidziano również zwolnienie ww. osób  z odpowiedzialności karnej skarbowej za późniejsze złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej  i jej zapłacenie;
- wskazanie, że przy wydawaniu zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości –  w okresie objętym zaniechaniem poboru odsetek – nie uwzględnia się zaległości, od których zaniechano poboru odsetek; regulacja będzie stosowana także do ustalania spełnienia warunku braku istnienia zaległości podatkowych w celu skorzystania z wsparcia finansowego w ramach programów rządowych.