Kilka dni temu jedna z komisji śledczych przesłuchiwała pewnego polityka. Wśród poruszonych zagadnień była prawdziwość złożonego przez niego pod przysięgą zeznania dotyczącego zasiadania w organach spółki kapitałowej. Dowodem mijania się z prawdą miałby być niezaprzeczalny fakt w postaci wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Ponieważ w obrocie prawnym tematyka ta pojawia się bardzo często i ma duże znaczenie, należy wyjaśnić, kiedy zaczyna się, a kiedy ustaje członkostwo w organach spółki. Zagadnienie to jest niezwykle istotne dla pewności obrotu i każdy, kto zajmuje się spółkami, powinien te zasady znać.
Z chwilą powołania
Kodeks spółek handlowych nie mówi wprost, kiedy zostaje powołany członek zarządu lub rady nadzorczej spółki kapitałowej. Jeśli zatem uchwała o powołaniu lub umowa spółki nie stanowi inaczej – a niezwykle rzadko tak jest – członkiem organu spółki zostaje się z chwilą powołania, do czego dochodzi najczęściej równocześnie z podjęciem uchwały o powołaniu. Wtedy też powołany nabywa pełne prawo zasiadania w organie spółki i wykonywania swoich praw jako członka organu.
Czytaj także: Jak zarząd spółki z o.o. podejmuje uchwały
W przypadku zarządu oznacza to, że przysługuje mu prawo reprezentowania spółki zgodnie z umową spółki. Jednocześnie spółka – jako podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – ma obowiązek złożenia, w terminie siedmiu dni od podjęcia uchwały o powołaniu, wniosku o wpis do rejestru nowego członka zarządu lub rady nadzorczej. Wpis członka organu do rejestru ma doniosłe skutki, szczególnie w zakresie ochrony osób trzecich, o czym niżej, jednak nie ma charakteru konstytutywnego, ale jedynie deklaratywny – co oznacza, że od wpisu nie zależy skuteczność powołania. Co za tym idzie, jest się członkiem organu spółki pomimo niefigurowania w rejestrze przedsiębiorców.
Reprezentując spółkę, powołany, ale niewpisany, członek zarządu legitymuje się uchwałą o powołaniu. Jak wspomniano, ustawa chroni osobę działającą w zaufaniu do treści wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, jednak nie osobę działającą w zaufaniu do treści odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, ponieważ pomiędzy chwilą uzyskania odpisu z rejestru a chwilą dokonania czynności prawnej w oparciu o jego treść może nastąpić zmiana wpisu. Czy zatem wpis do rejestru daje pewność, że mamy do czynienia z członkiem organu spółki? Odpowiedź musi być negatywna. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych członkostwo w zarządzie spółki ustaje również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu. Te same zasady dotyczą członkostwa w radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej. I w takim przypadku spółka ma obowiązek złożyć do Krajowego Rejestru Sądowego wniosek o dokonanie stosownego wpisu, polegającego na wykreśleniu członka organu. Wykreślenie również ma charakter deklaratywny, zatem pomiędzy zajściem zdarzenia powodującego ustanie członkostwa, czyli np. rezygnacją, a wykreśleniem z rejestru minie jakiś czas.
