- Dyrektor Zakładu Karnego obniżył funkcjonariuszowi Służby Więziennej otrzymywany przez niego dodatek do kwoty 10 zł miesięcznie. Funkcjonariusz wystąpił do dyrektora okręgowego SW o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Ten jednak odmówił i umorzył postępowanie w tej sprawie. Jego decyzję utrzymał dyrektor generalny służby więziennej, którą to decyzję funkcjonariusz zaskarżył do sądu administracyjnego. Ten jednak oddalając skargę kasacyjną nie zajął się merytorycznym zbadaniem sprawy obniżenia dodatku służbowego. Czy miał rację?
Tak. Obniżenie dodatku służbowego można zaskarżyć, ale nie do sądu administracyjnego. Rozpatrywanie sporów o roszczenia funkcjonariuszy ze stosunku służbowego regulują przepisy rozdziału 20 ustawy o Służbie Więziennej (dalej ustawa o sw). Przepis art. 217 ust. 2 tej ustawy stanowi, że przez sprawy ze stosunku służbowego należy rozumieć: nawiązanie stosunku służbowego, powoływanie oraz mianowanie funkcjonariuszy na stanowiska służbowe, przenoszenie, odwoływanie i zwalnianie ze stanowisk służbowych, nadawanie stopni Służby Więziennej, zawieszanie w czynnościach służbowych, zwalnianie ze służby, stwierdzanie wygaśnięcia stosunku służbowego, ustalanie uposażenia, przyznawanie świadczeń pieniężnych oraz inne konieczne czynności związane z powstaniem, zmianą, ustaniem stosunku służbowego oraz realizacją wynikających z treści tego stosunku służbowego uprawnień i obowiązków funkcjonariuszy. Niewątpliwie, zatem sprawa dotycząca uposażenia, a konkretnie obniżenia dodatku służbowego jest sprawą ze stosunku służbowego. Jednak, jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 kwietnia 2017 r. (I OSK 1907/15, orzeczenia.nsa.gov.pl) żadne z uregulowań obowiązującej ustawy z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej nie wskazuje, iż sprawy dotyczące uposażenia funkcjonariusza podlegają kognicji sądów administracyjnych.
NSA przypomniał, że w art. 217-220 ustawy o sw wskazano, trzy rodzaje procedur, regulujących postępowania w sprawach ze stosunku służbowego funkcjonariuszy tej służby. Po pierwsze zgodnie z art. 218 ustawy o sw, sprawy dotyczące zwolnienia ze służby, przeniesienia z urzędu do pełnienia w innej jednostce organizacyjnej, przeniesienia na niższe stanowisko służbowe i zawieszenia w czynnościach służbowych rozstrzyga się w formie decyzji. Od tych decyzji funkcjonariusz może, w terminie 14 dni, wnieść odwołanie do wyższego przełożonego. Przy czym do postępowań w wymienionych wyżej sprawach, stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, a od decyzji organu odwoławczego przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Po wtóre, zgodnie z art. 219 ustawy o sw, sprawy wynikające z podległości służbowej dotyczące powoływania oraz mianowania na stanowiska służbowe, odwoływania oraz zwalniania ze stanowisk służbowych i przenoszenia do dyspozycji, nadawania stopni Służby Więziennej, delegowania do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej, oddelegowania do wykonywania zadań służbowych poza Służbą Więzienną w kraju lub poza granicami państwa, powierzenia obowiązków służbowych na innym stanowisku służbowym rozstrzyga się w formie rozkazu personalnego. Tę samą formę stosuje się również do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku służbowego. Od rozkazu personalnego odwołanie nie przysługuje.
Trzecią z procedur stosuje się do sporów o roszczenia ze stosunku służbowego funkcjonariuszy Służby Więziennej w sprawach niewymienionych w art. 218 ust. 1 i art. 219 ust. 1 i 2 ustawy o sw. Spory te rozpatruje sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy. Do tej ostatniej kategorii należą sprawy o realizację uprawnień wynikających ze stosunku służbowego, a zatem także sprawy dotyczące obniżenia dodatku służbowego. Oznacza to, że w sytuacji opisanej w pytaniu funkcjonariusz SW może dochodzić swoich roszczeń przed sądem pracy.
