O zamianie mieszkań mówi Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl:

- Dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują ciągły spadek średniej liczby Polaków zasiedlających jedno mieszkanie. Pod koniec 2017 r. ten wskaźnik osiągał poziom 2,66. Jeszcze niedawno podobna wartość była znacznie bardziej zbliżona do 3 osób na mieszkanie. Za spadkiem wskaźnika kryją się między innymi problemy wielu starszych osób, które po śmierci współmałżonka mają kłopot z utrzymaniem dużego mieszkania lub domu.

Odpowiedzią na trudności finansowe takich seniorów skutkujące np. czynszowym zadłużeniem, może być zamiana mieszkania na mniejsze. Z punktu widzenia seniora rozwiązanie jest znacznie lepsze i bardziej bezpieczne niż tzw. renta dożywotnia oferowana przez fundusze hipoteczne. Warto poruszyć ten temat, gdyż zapowiadają się spore podwyżki kosztów eksploatacji mieszkań, a popularność rent dożywotnich systematycznie wzrasta.

Korzyści, które przynosi zamiana mieszkania na mniejsze, przeanalizuje na przykładzie mieszkanki Warszawy. Emerytka po śmierci męża i wyprowadzce dzieci mieszka sama w trzypokojowym mieszkaniu o powierzchni 60 mkw. Lokal znajduje się w bloku z wielkiej płyty. Budynek ma dobry adres, ale wymaga remontu.

Właścicielka płaci miesięczny czynsz w wysokości ok. 550 zł. Pojawił się więc pomysł zamiany mieszkania na mniejsze, 35-metrowe, położone na tym samym osiedlu, ale bliżej szpitala.

Przeprowadzka dałaby oszczędności ok. 230 zł miesięcznie. To dużo. Właścicielka ma bowiem 1,8 tys. zł emerytury.

To niejedyna korzyść. Zamiana przyniesie też konkretne pieniądze. Jeżeli założymy, że cena sprzedaży mkw. 60-metrowego lokalu to 7,5 zł, a mniejszego - 7,7 tys. zł, to nadwyżka z transakcji wyniesie ok. 180,5 tys. zł. Od tego trzeba jednak odjąć koszty notarialne, podatkowe i sądowe: 1106 zł - taksa dla notariusza z wliczeniem podatku VAT uwzględniająca koszt odpisów umowy (strony pokrywają taksę po połowie) 1805 zł - podatek od czynności cywilnoprawnych wynoszący 2,00 proc. i naliczany od różnicy w cenach zamienianych mieszkań (strony płacą podatek po połowie) 200 zł - koszt wpisu prawa własności do księgi wieczystej

Po odjęciu wszystkich kosztów, seniorce pozostaje ok. 177,4 tys. zł. To spora suma, którą można przekazać spadkobiercom albo przeznaczyć na sfinansowanie kosztów domowej opieki, jeśli będzie taka konieczność.

Zaprezentowaliśmy wariant najbardziej dogodny dla seniora. Niestety, nie zawsze udaje się znaleźć posiadacza mniejszego mieszkania, który byłby zainteresowany lokalem seniora. Czasem trzeba będzie najpierw sprzedać lokal starszej osoby i dopiero później kupić mniejszy.

Takie rozwiązanie jest problematyczne, ponieważ wymaga czasowej przeprowadzki starszej osoby do rodziny lub znajomych. Wydaje się jednak, że warto podjąć taki trud, ponieważ nie ma lepszych alternatyw dla seniora. Dobry agent nieruchomości pomoże takiemu klientowi w znalezieniu mniejszego lokum znajdującego się np. bliżej szpitala lub miejsca zamieszkania krewnych.

Z punktu widzenia starszej osoby ważną kwestią może być również lokalizacja mieszkania na pierwszym piętrze lub obecność w okolicy np. parku, odpowiednich sklepów i aptek.

Wydaje się, że zamiana mieszkania na mniejsze jest dla seniora o wiele lepsze niż korzystanie z usług funduszy hipotecznych, które oferują renty dożywotnie. Po pierwsze, rynek rent dożywotnich wciąż nie jest właściwie nadzorowany przez państwo, co stwarza ryzyko nadużyć. Mówią o tym nawet sami przedstawiciele funduszy hipotecznych. Po drugie, senior podpisujący umowę renty dożywotniej od razu traci własność mieszkania. Niestety krajowe banki nadal nie oferują odwróconego kredytu hipotecznego. Taki kredyt jest bardziej bezpieczny ze względu na przeniesienie własności nieruchomości dopiero po śmierci seniora. Co więcej, odwrócona hipoteka zapewnia możliwość wykupu mieszkania przez spadkobierców.