Pilch mówi jak na spowiedzi

– Jerzy Pilch zmaga się z chorobą Parkinsona, przeszedł operację głębokiej stymulacji mózgu, ma wszczepiony w głowie rodzaj mózgowego rozrusznika i zeszłego roku zimą, po kolejnej elektronicznej korekcie parametrów, stracił głos – powiedziała „Rzeczpospolitej" Ewelina Pietrowiak, niegdyś partnerka pisarza, reżyserka, której Pilch dedykował powieść „Pod Mocnym Aniołem" kończoną na kuracji odwykowej w Tworkach. – Jerzy nie poddał się jednak, tylko wymyślił, że najlepszą terapią dla niego będzie mówienie. Tak wpadł na pomysł wywiadu rzeki.

Parkinsona na tle alkoholowym miał znany z prozy Pilcha dziadek – stary Kubica. Pisarz słyszał, że na chorobę nie zapadają ortodoksyjni palacze. 30 lat palenia okazało się „psu na budę".

Niepotrzebne straty i krzywdy

„Jak miałem czterdzieści kilka lat, to byłem – jak mówi Tołstoj – niestrudzony (...). Wiodłem życie raczej nieuporządkowane, życie bohaterów Rotha. Paradoks jest taki, że póki masz te czterdzieści, pięćdziesiąt lat, to uprawiasz złe życie i nic ci nie przeszkadza. Dwadzieścia lat później jesteś chorym człowiekiem i rozumiesz dopiero wtedy, ile strat poniosłeś, ile krzywd wyrządziłeś i że większość tego była kompletnie niepotrzebna".

Są tony bliskie spowiedzi: „Parę osób ewidentnie skrzywdziłem, pozwoliłem sobie na zupełny cynizm. Poza tym jak już jesteś zmęczony triumfami ciała, to dochodzisz do wniosku, że seks nie jest najważniejszy na świecie. Jest straszliwą siłą, która w jednakowej mierze daje uspokojenie, jak i może rozpierniczyć wszystko. Ja sobie nie radziłem".

Alkoholizm był ewidentnie chorobą narodową i systemową. Pijani byli stałym elementem pejzażu. O zgrozo, budzili wesołość. Pilch nie tyle chciał być pijany, ile zachowywać się jak pijany. Z czasem ważny był też ułański sznyt: „Największy klasowy nieśmiałek łyknie wina i budzi się w nim Don Juan, dziewczęta pół przerażone, pół zachwycone".

W życiu dorosłym alkohol oddzielał mężczyzn od trudów małżeństwa, stanowił paradoksalne schronienie. Tak zwany prawdziwy mężczyzna mógł wypić litr spirytusu. Do czasu. Pięciu klasowych kolegów Pilcha z Wisły zmarło z powodu alkoholu. Sam pisarz jeszcze w czasie studiów wolał iść na ciastka niż na kielicha. Zaczął do niego zaglądać podczas pracy uniwersyteckiej, której nie lubił.

„Alkoholizm często dotyka ludzi wrażliwych, którzy coś z tą wrażliwością muszą zrobić, żeby zaistnieć – mówię teraz o etapie początkowym, kiedy jeszcze się nad tym nie panuje" – tłumaczy. Długo ukrywał picie. Późniejszy czas kwituje w mołojeckim stylu:

„Raz Kuba Wojewódzki napisał, że jest Keithem Richardsem literatury polskiej".

W domowej bibliotece w Wiśle, oprócz do dziś żywej klasyki i ukochanego „Robin Hooda", przyszły autor „Wyznań twórcy pokątnej literatury erotycznej" znajdował dzieła Ignacego Sewera piszącego m.in. o pozowaniu nago wiejskiej dziewuchy z Bronowic młodopolskiemu malarzowi. Ideałem prozy stała się „Lalka" Prusa, poezji zaś – „Liryki lozańskie" Mickiewicza.

Kompleks ojca

Tylko psychoanalityk może rozwikłać kompleks zdarzeń związanych z ojcem, który był kierownikiem klubu kulturalno-oświatowego Akademii Górniczo-Hutniczej. Wśród jego gości był Bogumił Kobiela, który zaprosił małego Jurka do swojego występu jako statystę. Usłyszał wtedy, że będzie wybitnym aktorem albo żadnym. Scenarzysta „Żółtego szalika" z kreacją Janusza Gajosa zagrał po latach w filmie „Wtorek" z Shazzą i Pawłem Kukizem. Wielu przechodniów odnotowuje to i dziś.