Poznawanie architektury spacerowym krokiem

W wielu miastach w całym kraju odbywają się spacery mające na celu szerzenie wiedzy dotyczącej ważnych budynków w tych miejscowościach.

Aktualizacja: 22.08.2019 17:20 Publikacja: 22.08.2019 17:02

Foto: Przemysław Kozłowski

Na modne spacery architektoniczne, podczas których mieszkańcy lepiej poznają miasto, z każdym sezonem przychodzi więcej zainteresowanych. W Gdyni, mogącej pochwalić się licznymi przykładami polskiej architektury modernistycznej, tzw. archi-spacery odbywają się już od dziesięciu lat.

– Początkowo przychodziło tylko kilkanaście osób. W ostatnich latach liczba ta zaczęła lawinowo wzrastać. Wprowadziliśmy zapisy – mówi Witold Okun z Agencji Rozwoju Gdyni, jeden z koordynatorów Gdyńskiego Szlaku Modernizmu, a także cykli spacerów „Wakacje z modernizmem" oraz „Spacery z prelekcją".

Wstęp na wszystkie spacery jest bezpłatny. Przechadzki z przewodnikami odbywają się w Gdyni przez cały rok. Fanów miejskiej architektury nie odstrasza nawet jesienno-zimowa aura, choć oczywiście to wiosną i latem frekwencja jest największa.

Turysta u siebie

– Po dziesięciu latach organizowania spacerów dla mieszkańców i turystów poziom wiedzy o architekturze modernistycznej jest w naszym mieście bardzo wysoki – podkreśla Witold Okun.

Dzięki systematycznemu zwiedzaniu miasta poszerza się również wiedza ekspertów.

– Nasi przewodnicy przeczesują biblioteki, badają dokumenty, w ten sposób odkrywają historię mniej znanych miejsc. W badania angażują się również gdynianie, chętnie udostępniając domowe archiwa – dodaje Witold Okun.

Od 2011 r. w mieście istnieje Gdyński Szlak Modernizmu. Początkowo wyznaczono cztery trasy śródmiejskie, z czasem dodano dwie oddalone od centrum. Trwają prace nad przygotowaniem kolejnych szlaków.

Od 22 do 25 sierpnia w Gdyni odbędzie się też IX Weekend Architektury. Wśród atrakcji przewidziano m.in. warsztaty, pokazy filmów, prelekcje oraz archi-spacery.

W Łodzi popularnością cieszą się spacery architektoniczne śladami dawnego przedsiębiorcy i milionera Izraela Poznańskiego. Od maja do końca września w każdą niedzielę miłośnicy architektury mogą uczestniczyć w bezpłatnych spacerach z przewodnikiem po łódzkiej Manufakturze.

Przewodnicy w strojach z epoki z pasją opowiadają o starych budynkach z przełomu XIX i XX wieku, pokazują czarno-białe zdjęcia oraz przytaczają anegdoty z życia niegdysiejszej Łodzi. Podczas dwugodzinnej wycieczki można lepiej poznać zabytkową łódzką zabudowę oraz dowiedzieć się, jakie funkcje pełniły kiedyś budynki, w których dziś mieszczą się sklepy i restauracje. Oprowadzający zdradzają również sekrety bogatej rodziny Poznańskich, obalając przy tym fałszywe i szkodliwe mity, które przez lata narosły wokół tego zasłużonego dla rozwoju Łodzi rodu.

Śladem dziewiętnastowiecznej architektury postprzemysłowej spacerują także mieszkańcy w Ziębicach na Śląsku. Niedawno odbył się tam spacer architektoniczny z lokalnym przewodnikiem Stanisławem Popardowskim.

Spacerowicze niespiesznie przemierzyli swoje miasto od ulicy Kolejowej, gdzie znajdują się dawne Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego, aż do ulicy Przemysłowej, gdzie zwiedzili teren dawnej Cukrowni Ziębice oraz Zakładów Maszyn Ceramicznych. Świetność ziębickich zakładów przemysłowych przypomniały zdjęcia z archiwum Stanisława Sobolewskiego prezentowane zwiedzającym.

Dla starszych mieszkańców miejski spacer śladami ciekawej architektury był także podróżą sentymentalną, podczas zwiedzania wróciły wspomnienia. Jeden z najstarszych uczestników wycieczki opowiedział o swojej pracy w dawnej cukrowni.

W Olkuszu (woj. małopolskie) ponad 40 osób wzięło udział w bezpłatnym spacerze historycznym pod nazwą „Od gotyku do modernizmu: ciekawostki architektury Olkusza".

– Uczestnicy mieli okazję poczuć się w swoim mieście jak turyści. Mieszkańcy zobaczyli neogotyckie elementy Szkoły Rzemieślniczej z 1901 r., poznali historię zabytkowych olkuskich kamienic przy rynku, a także dowiedzieli się więcej o klasycystycznych budynkach magistratu – relacjonuje Jadwiga Grabowska, przewodnik z Olkuskiej Grupy Turystycznej „Amonit". – Na przykładzie murów obronnych i baszty spacerowicze poznali system obronny średniowiecznego Olkusza. Ważnymi punktami wycieczki były dworek Machnickich i Stara Poczta – dodaje Grabowska.

Oblicza stolicy

Najwięcej spacerów skoncentrowanych na architekturze odbywa się w Warszawie.

– Zaczynaliśmy dziewięć lat temu od miejskich spacerów po Woli. Chodziliśmy śladami architektury postindustrialnej. Interesowała nas nie tylko historia oglądanych budynków, ale również ich współczesny potencjał – mówi Patrycja Jastrzębska, historyk sztuki, twórczyni projektu Tu było, tu stało, prezeska Stowarzyszenia Masław.

Od początku frekwencja na spacerach miejskich była wysoka. Dzisiaj na niektóre archi-spacery przychodzi 40–60 osób, choć sezon zamiera między listopadem a marcem: organizatorzy rezygnują z inicjowania spacerów zimą.

– Nasze spacery po Warszawie planujemy zwykle pod kątem wybranego problemu lub zjawiska, któremu chcemy się bliżej przyjrzeć. Interesuje nas na przykład architektura czasów transformacji po 1989 r., architektura postmodernistyczna albo przykłady udanych rewitalizacji – opowiada Patrycja Jastrzębska.

Przewodnikami spacerów organizowanych przez Tu było, tu stało są architekci, historycy, varsavianiści, wśród nich młodzi, znani popularyzatorzy architektury tacy jak Grzegorz Mika czy Grzegorz Piątek. Obecnie tylko z inicjatywy tego jednego Stowarzyszenia w stolicy odbywa się rocznie ok. 50 spacerów.

– W przyszłości chcielibyśmy pokazywać spacerowiczom także prawobrzeżną Warszawę, chcemy zorganizować spacer po Starej Pradze i Saskiej Kępie. Również po lewej stronie Wisły są dzielnice, których nie zwiedzaliśmy, wśród nich interesujący urbanistycznie Ursynów – podkreśla Jastrzębska.

Spacery architektoniczne organizują też m.in. Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki oraz Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. W ramach Festiwalu Otwarte Mieszkania oglądać można wnętrza domów i kamienic niedostępne na co dzień.

Na modne spacery architektoniczne, podczas których mieszkańcy lepiej poznają miasto, z każdym sezonem przychodzi więcej zainteresowanych. W Gdyni, mogącej pochwalić się licznymi przykładami polskiej architektury modernistycznej, tzw. archi-spacery odbywają się już od dziesięciu lat.

– Początkowo przychodziło tylko kilkanaście osób. W ostatnich latach liczba ta zaczęła lawinowo wzrastać. Wprowadziliśmy zapisy – mówi Witold Okun z Agencji Rozwoju Gdyni, jeden z koordynatorów Gdyńskiego Szlaku Modernizmu, a także cykli spacerów „Wakacje z modernizmem" oraz „Spacery z prelekcją".

Pozostało 90% artykułu
Nieruchomości
Rząd przyjął program tanich kredytów. Klienci już rezerwują odpowiednie mieszkania
Nieruchomości
Wielki recykling budynków nabiera tempa. Troska o środowisko czy o portfel?
Nieruchomości
Opada gorączka, ale nie chęci
Nieruchomości
Klienci czekają w blokach startowych
Nieruchomości
Kredyty mieszkaniowe: światełko w tunelu