Mało teraz wydajemy. Będzie ciężko

Tak jak podczas poprzednich kryzysów Polacy w pierwszym rzędzie ograniczają wydatki. Poza spożywczymi – ta kategoria stanowi wciąż strategiczną pozycję w domowych budżetach i na niej oszczędzać jest najtrudniej. Co innego w przypadku pozostałych kategorii, co może oznaczać ciężkie czasy dla sprzedawców odzieży, obuwia, elektroniki, mebli czy biżuterii.

Z badania ARC Rynek i Opinia, które jako pierwsza poznała „Rzeczpospolita", wynika, że Polacy na takich zakupach już zaczęli oszczędzać i tylko co czwarty nie zdecydował się na taki krok. Do tego, mimo zniesienia wielu ograniczeń, zachowania zakupowe są wciąż dalekie od powrotu do stanu sprzed pandemii. Ponad 80 proc. twierdzi choćby, że rzadziej chodzi do restauracji, a do galerii handlowych chodzą tylko w jasno określonym celu.

Czytaj także: Restauracje po otwarciu dalej mocno pod kreską

Za dużo zakupów

– Polacy są obecnie mniej skłonni wydawać pieniądze na produkty inne niż spożywcze. Pierwszy zasadniczy powód to obawa związana z niepewnością co do dochodów – mówi Adam Czarnecki z ARC Rynek i Opinia. – Wyraźnie widać również tendencję do dokonywania zakupów online. Z pewnością wygoda i bezpieczeństwo tutaj wygrały i osoby, które dotychczas okazjonalnie dokonywały takich zakupów lub w ogóle nie dokonywały, częściej się na nie decydowały. Co nie oznacza, że w ogóle kupowały więcej niż dotychczas, zmieniły jedynie miejsce dokonywania zakupów – uzupełnia.

Czytaj także: Galerie na mniej niż pół gwizdka

To kolejne badanie prezentujące znaczne pogorszenie nastawienia konsumentów. Wcześniej IQS podawał, że 60 proc. Polaków boi się znacznego pogorszenia sytuacji materialnej. 80 proc. miało wprowadzić ograniczenie wydatków, a 71 proc. deklaruje wdrożenie na stałe ścisłego reżimu w kontroli domowych budżetów.

– Żyjemy w stanie zawieszenia. W dużym uproszczeniu można to nazwać społeczną depresją. Do całkowitego zagubienia przyznaje się 40 proc. Polaków – mówi Paulina Tyszko-Ptak z IQS, jedna z liderek badania „W drodze do jutra". – Sytuację własnych gospodarstw postrzegamy jako krytyczną i nie jest to stwierdzenie przesadzone, skoro średnia przewidywań prognozuje zmniejszenie się budżetów o 16 proc. – dodaje.

Także firmy widzą, że nastawienie konsumentów się zmieniło. – Widać wyraźnie, że do sklepów przychodzą klienci zdecydowani na zakupy, wskaźniki konwersji przekraczają nawet nasze wcześniejsze założenia – mówi Grzegorz Pilch, prezes VRG, grupy marek Vistula, Wólczanka czy W. Kruk. – Sentyment zakupowy się poprawia, klientów w centrach jest więcej. Jednak odbudowywanie gospodarki po pandemii jeszcze długo potrwa. Czerwiec powinien być dobry, ale trudno powiedzieć, jak wypadną kolejne miesiące – dodaje.

W centrach słabo

Z ostatniego badania Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług wynika, że pierwszy miesiąc po ponownym otwarciu galerii handlowych wypadł słabo: spadki sprzedaży wynosiły średnio 40–50 proc. Im większa galeria handlowa, tym bardziej znaczący ubytek w obrotach, a firmy notują spadki mimo zmasowanych promocji i sezonu wyprzedażowego. Nieoficjalnie mówią, że utrata najlepszego sezonu na zakupy ubrań jest realnie nie do odrobienia w tym roku.

– Spadki sprzedaży są bardzo wysokie. Mamy do czynienia z zupełnie inną sytuacją niż przed pandemią i podkreślamy paląca potrzebę dostosowania wysokości czynszów do naszych możliwości – podaje zarząd organizacji.

– Owszem, centra handlowe są dzisiaj otwarte, a my jako przedsiębiorcy działamy intensywnie. Ale statystyki zachorowań są coraz wyższe. Można przypuszczać, że rozluźnione w tej chwili obostrzenia dotyczące korzystania ze sklepów, kawiarni czy innych przestrzeni publicznych wrócą z nową siłą – mówi Adam Sowa, właściciel Cukierni Sowa.

Tymczasem w Polsce to konsumpcja jest jedną z głównych składowych wzrostu PKB, zatem jej spadek uderzy w całą gospodarkę.

Jest także optymizm

Właściciele centrów są bardziej optymistyczni. – Odwiedzalność w naszych centrach rośnie z każdym tygodniem. W drugiej połowie maja w zestawieniu rok do roku odwiedzalność w Libero wzrosła do ok. 70 proc., co znacznie przewyższa średnią rynkową – mówi Marcin Materny, członek zarządu Echo Investment odpowiedzialny za sektor handlowy. – Odnotowana rosnąca konwersja footfall do obrotów naszych najemców dowodzi, że klienci bardzo odpowiedzialnie podeszli do zakupów w centrach handlowych. To dobra prognoza, jeśli chodzi o powrót całej branży do normalności w ciągu kilku miesięcy – dodaje.

To, co pandemia zdecydowanie zmieniła, to nastawienie Polaków do zakupów online. Wiele sektorów zaobserwowało wręcz lawinowy wzrost zainteresowania kupujących w ten sposób. – Kluczowe jest zachowanie bezpieczeństwa, a to dają zakupy przez internet. Warto zwrócić uwagę na zwiększenie się liczby wykorzystywanych zakupowo miejsc. Polacy w sieci kupują głównie w sklepach internetowych i na platformach zakupowych – mówi Patrycja Sass-Staniszewska, prezes Izby Gospodarki Elektronicznej.