Rozliczenia VAT w samorządach to nie lada wyzwanie, zwłaszcza po tym, gdy okazało się, że podatnikiem jest tylko gmina. Centralizacja rozliczeń po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie gminy Wrocław (C-276/14) wywołuje coraz więcej sporów. W czwartek Naczelny Sąd Administracyjny postanowił, że kolejnym zajmie się poszerzony skład tego sądu.
Konkretnie odpowie na pytanie, czy w stanie prawnym obowiązującym przed 1 października 2016 r. jednostka samorządu terytorialnego, która w związku z rzeczonym wyrokiem TSUE, chcąc skorzystać z prawa do odliczenia, zobowiązana jest dokonać centralizacji, czyli korekt rozliczeń podatku łącznie wszystkich swych jednostek. Chodzi o odliczenie faktur zakupowych związanych z inwestycją, która została przekazana nieodpłatnie jednostce budżetowej.
Jak tłumaczył sędzia NSA Marek Kołaczek, zagadnienie centralizacji rozliczeń VAT w gminach w związku z wyrokiem TSUE nie jest jednoznaczne. A że rozstrzygnięciem będzie zainteresowanych wiele samorządów, NSA uznał, że wątpliwości powinny zostać przesądzone uchwałą.
Wątpliwości wyłoniły się na tle konkretnej sprawy. Chodziło o korektę deklaracji VAT-7 za czerwiec 2011 r., w której gmina wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Ostatecznie spór w sprawie sprowadził się do tego, czy centralizacja wszystkich rozliczeń VAT w gminie po wyroku TSUE jest warunkiem niezbędnym do skorzystania z prawa do odliczenia. W spornej sprawie gmina chciała odzyskać VAT od wydatków związanych z budową kompleksu basenowego nieodpłatnie przekazanego jednostce budżetowej bez centralizacji. Wcześniej gmina i jednostka były traktowane jako odrębni podatnicy VAT. Żadne z nich nie mogło jednak odzyskać VAT – gmina ze względu na nieodpłatne przekazanie, jednostka, bo wydatki nie pochodziły z jej środków.
Fiskus co do zasady – po wyroku TSUE – nie negował prawa gminy do odliczenia VAT. Uważał jednak, że może ona je wykorzystać tylko poprzez centralizację wszystkich rozliczeń VAT. Zwrócił uwagę, że ustawodawca ustawą z 5 września 2016 r. wprowadził szczegółowe zasady rozliczeń VAT w gminach. Ustawa weszła w życie 1 października 2016 r. W ocenie skarbówki skorzystanie przez samorządy z okresu „przejściowego" umożliwiającego pozostanie przy dotychczasowym modelu rozliczeń VAT jest fakultatywne. Gminy mogły też zdecydować się na wdrożenie centralizacji przed 1 stycznia 2017 r. Niemniej uważała, że proces „wstecznej" centralizacji VAT musi się cechować kompleksowością. Dlatego nie jest dopuszczalne stosowanie wyroku TSUE wybiórczo.
