Tak wynika z interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 1 października 2015 r. (nr IPTPP3/4512-275/15-3/MK).
Gmina realizuje projekt polegający na instalacji kolektorów słonecznych do podgrzewania wody. Projekt jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach promowania czystej energii. Gmina wyjaśniała, że potrzeba realizacji projektu wynika z braku alternatywnych możliwości dostarczania energii cieplnej. Dla mieszkańców korzyścią wynikającą z montażu zestawu solarnego jest możliwość uzyskania źródła energii służącego ogrzaniu wody praktycznie bez ponoszenia kosztów takiego ogrzewania. Inwestycja jest finansowana w zdecydowanej większości ze środków unijnych – do 85 proc. kosztów. Pozostałą kwotę, nie mniej niż 15 proc., finansuje gmina, w tym sami mieszkańcy wnoszą wkład w wysokości 14 proc. kosztów.
Gmina zawarła z mieszkańcami umowy, zgodnie z którymi mieszkańcy wyrazili chęć uczestnictwa w projekcie i dobrowolnie zobowiązali się do partycypacji w kosztach jego realizacji, w wysokości co najmniej 14 proc. kosztu realizacji projektu objętego refundacją ze środków Unii Europejskiej, powiększonego o VAT, przypadającego na budynek prywatny.
Wysokość kosztu ponoszonego przez mieszkańca uzależniona jest od cech instalacji (pojemności zasobnika i ilości kolektorów). W przypadku wystąpienia kosztów nieobjętych refundacją mieszkaniec zobowiązał się do sfinansowania tych kosztów w wysokości przypadającej na jego budynek prywatny. Szacunkowy koszt ponoszony przez mieszkańców to 2 tys. zł brutto. Każdy z mieszkańców wpłacił zaliczki na poczet dostawy i montażu zestawu solarnego w wysokości 1620 złotych brutto, tj. z uwzględnieniem VAT.
Gmina uznała, że w rozumieniu przepisów o VAT będzie wykonywała na rzecz mieszkańców usługi termomodernizacyjne, a wpłaty wnoszone przez mieszkańców na rzecz gminy będą stanowiły zapłatę za świadczenie tych usług.
Wpłaty te bezpośrednio wiążą się ze świadczeniem usług realizowanym na rzecz tych właśnie osób. Właścicielem instalacji, ze względu na wymogi związane z korzystaniem z dofinansowania, będzie gmina.
Po pięciu latach tzw. okresu trwałości projektu gmina przekaże własność kolektorów słonecznych mieszkańcom, na podstawie odrębnych umów, bez wynagrodzenia. Pytanie dotyczyło konieczności opodatkowania VAT tych transakcji w przyszłości.
Izba skarbowa zajęła korzystne dla gminy stanowisko i potwierdziła, że transakcje te nie będą odrębnie opodatkowane.
– Wpłaty otrzymywane przez gminę od mieszkańców będą stanowiły wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez nią usług na ich rzecz. Oznacza to, że wpłaty, o których mowa we wniosku, stanowią zaliczki na poczet przyszłej usługi, której zakończenie nastąpi po upływie pięciu lat od zamontowania zestawów solarnych – stwierdziła izba.
Według niej działania gminy wykonywane po pięciu latach nie są odrębną czynnością. W konsekwencji czynnością podlegającą opodatkowaniu nie będzie samo przekazanie przez gminę po pięciu latach od zakończenia projektu prawa własności kolektorów słonecznych. Będzie nią natomiast świadczenie przez gminę usługi montażu zestawów solarnych, której zakończenie nastąpi po upływie tego okresu. Przekazanie własności nie będzie jednak opodatkowane VAT, bo wcześniej opodatkowane będą zaliczki.
Komentarz eksperta
Jacek Matarewicz, adwokat, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski
Organ podatkowy przyjął – oczywiście w ślad za stanowiskiem podatnika – że gmina nie dokonuje w tym wypadku dostawy towarów, lecz świadczy usługę opodatkowaną VAT. Gmina zawierając umowę z wykonawcą na montaż instalacji solarnych oraz umowy z mieszkańcami, wchodzi w rolę świadczącego usługę na rzecz tych mieszkańców. Wykonuje swe świadczenie za pośrednictwem podmiotu trzeciego (tj. ww. wykonawcy). W takiej sytuacji rzeczywiście ostateczne przekazanie zestawów solarnych po upływie pięcioletniego okresu trwałości projektu jest jedynie zwieńczeniem wykonania usługi świadczonej przez gminę. Ponieważ całkowita płatność przez osoby fizyczne na rzecz gminy nastąpi przed upływem pięciu lat, samo wydanie zestawu nie będzie rodzić obowiązku podatkowego w VAT. Płatność nastąpi bowiem przed wykonaniem usługi, a stosownie do art. 19a ust. 8 ustawy o VAT otrzymanie zapłaty już wcześniej zrodzi obowiązek podatkowy w VAT. Interpretacja jest prawidłowa i pomaga uprościć rozliczenia. Można jednak mieć wątpliwości, dlaczego organ interpretacyjny pominął wątek pozostawania przez gminę przez cały okres trwania umowy właścicielem zestawów solarnych. Po dokonaniu montażu gmina ma nieodpłatnie użyczać osobom fizycznym te zestawy. Taka sytuacja jest nietypowa, gdyż zasadniczo montażysta nie pozostaje właścicielem zamontowanych mebli, okien, drzwi etc. Stan ten w opisanym zdarzeniu przyszłym trwać ma dość długo po zakończeniu prac montażowych na budynku. Dopiero po upływie okresu trwania umowy, po około pięciu latach od montażu, całość zestawu solarnego zostanie przekazana nieodpłatnie na własność mieszkańców. Zapewne w przypadku innych (niedotowanych z funduszy europejskich) inwestycji tego rodzaju okoliczność miałaby znaczenie przy ocenie, czy dochodzi do odrębnej dostawy towaru, czy mieści się ona w ramach usługi montażu. Zakładając jednak, że skoro beneficjent (właściciel domu) i tak zapłaciłby więcej za dokonywane czynności w formie tzw. przedpłat, a wynagrodzenie zapewne obejmowałoby również rynkową wartość urządzeń (w tym przypadku kolektora słonecznego płaskiego, zasobnika solarnego oraz osprzętu instalacyjnego), również wówczas broniłoby się rozliczenie całego VAT od tego montażu już w dacie otrzymania zapłaty. Podobne stanowisko zajął m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 10 października 2014 r. (sygn. ITPP2/443-928/14/RS).
