Witold M. Orłowski: Czarna magia oraz jej zdemaskowanie

Bohaterem tego felietonu są zerowe stopy procentowe. Manna z nieba dla zadłużającego się rządu, kredytobiorców, inwestorów. I w dodatku z werbalnymi gwarancjami ze strony NBP, że cud będzie jeszcze długo, długo trwał.

Publikacja: 09.06.2021 21:00

Witold M. Orłowski: Czarna magia oraz jej zdemaskowanie

Foto: Bloomberg

Kto nie wierzy w gospodarcze cuda, niech szybko zmieni zdanie. Bo wszystko to bardzo przypomina przedstawienie, które szatan urządził w moskiewskim teatrze Variété: „Zagraj pan i ze mną takimi kartami! – zaproponował wesoło jakiś tłuścioch w środku parteru – Avec plaisir! – odpowiedział Fagot – Ale dlaczego tylko z panem? Wszyscy chętnie wezmą w tym udział! [...] Błysnęło, buchnęło i zaraz spod kopuły, nurkując pomiędzy podwieszonymi trapezami, zaczęły spadać na widownię białe papierki [świeżo wydrukowane banknoty]".

W żadnym razie nie chcę tu przypisywać zarządowi NBP konszachtów z diabłem. Ale fakty są faktami: stopy procentowe spadły do zera, bank masowo drukuje nowe pieniądze i ku radości rządu hurtowo kupuje jego obligacje, a jakiejś strasznej katastrofy z tego powodu nie widać. Wzrosła inflacja, ale winę za to ponosi (jak dotąd) bardziej rząd niż bank centralny. Więc prezes NBP obiecuje: długo jeszcze w polityce pieniężnej nic się nie zmieni.

Czy rzeczywiście długotrwałe utrzymywanie zerowych stóp procentowych, przy pięcioprocentowej inflacji, nie ma żadnych negatywnych konsekwencji?

Pierwszy argument przeciwko takiej polityce to oczywiście zagrożenie inflacyjne. Nawet jeśli NBP nie odpowiada za wzrost cen paliw i energii, to na pewno jego obowiązkiem jest zadbanie o to, by ten wzrost nie przekształcił się w spiralę goniących się coraz szybciej cen i płac. A jedynym skutecznym narzędziem przeciwdziałania trwałemu wzrostowi oczekiwań inflacyjnych są podwyżki stóp procentowych, stanowiące demonstrację gotowości banku centralnego do wypełniania jego konstytucyjnych obowiązków.

To jednak nie wszystko. Długotrwale zerowe stopy procentowe, przy tolerowanej sporej inflacji, mogą z czasem doprowadzić do spadku atrakcyjności polskich obligacji i do osłabienia złotego. A to może jeszcze silniej pobudzić i tak już wysoką inflację.

Trwale ujemne realne stopy procentowe to również problem dla tych, którzy chcą oszczędzać. Z jednej strony zniechęca to do oszczędzania i zachęca do finansowanej kredytem konsumpcji (co jest w jawnej sprzeczności z deklarowaną kiedyś przez rząd chęcią zwiększenia inwestycji finansowanych przez polski kapitał). Z drugiej strony każe rozpaczliwie szukać zyskownych sposobów lokowania pieniędzy. A to zawsze oznacza sposoby coraz bardziej ryzykowne, często prowadzące do powstawania spekulacyjnych baniek na rynku akcji czy nieruchomości.

No i wreszcie nie zapominajmy o tym, że zerowe stopy procentowe oznaczają ogromne kłopoty dla polskich banków, których zyski właśnie zmieniają się w straty, zwłaszcza wtedy, gdy na problem zerowych stóp nakładają się przegrane sprawy o kredyty frankowe. A jeśli banki wpadają w straty, prędzej czy później podatnicy muszą się złożyć na ratunek.

I w ten sposób, jak pisał Bułhakow, czarna magia może zostać zdemaskowana.

Kto nie wierzy w gospodarcze cuda, niech szybko zmieni zdanie. Bo wszystko to bardzo przypomina przedstawienie, które szatan urządził w moskiewskim teatrze Variété: „Zagraj pan i ze mną takimi kartami! – zaproponował wesoło jakiś tłuścioch w środku parteru – Avec plaisir! – odpowiedział Fagot – Ale dlaczego tylko z panem? Wszyscy chętnie wezmą w tym udział! [...] Błysnęło, buchnęło i zaraz spod kopuły, nurkując pomiędzy podwieszonymi trapezami, zaczęły spadać na widownię białe papierki [świeżo wydrukowane banknoty]".

Pozostało 82% artykułu
Opinie Ekonomiczne
Witold M. Orłowski: Gospodarka wciąż w strefie cienia
Opinie Ekonomiczne
Piotr Skwirowski: Nie czarne, ale już ciemne chmury nad kredytobiorcami
Ekonomia
Marek Ratajczak: Czy trzeba umoralnić człowieka ekonomicznego
Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: Klęska władz monetarnych
Opinie Ekonomiczne
Andrzej Sławiński: Przepis na stagnację