Czym PPK różnią się od OFE?

Pracownicze Plany Kapitałowe mają przełamać niechęć Polaków do długoterminowego oszczędzania. Oszczędzamy znacznie mniej, nie tylko od mieszkańców krajów zachodniej Europy, ale także naszego regionu. Sytuację dodatkowo pogorszył pierwszy rozbiór OFE z 2014 r. To wtedy – nie wnikając w to czy słusznie czy nie – rozpoczął się demontaż systemu oszczędzania reklamowanego jako ten, który ma nam dać dostanie życie na emeryturze. Coś co miało być wieczne, niezmienne, po zaledwie 15 latach zaczęło chylić się ku upadkowi. Część oszczędzających odebrała to jako grabież ich pieniędzy. Na nic zdały się tłumaczenia rządu, że nie były to ich prywatne pieniądze, lecz składki przesunięte z ZUS. Potem potwierdził to Trybunał Konstytucyjny, który orzekł, że to co trafiało na konta oszczędzających w OFE, jest pieniędzmi publicznymi. Nie uspokoiło to jednak sytuacji wokół Otwartych Funduszy Emerytalnych.

- Z naszych badań wynika, że podstawową barierą związaną z PPK jest, jak wskazuje 56 proc. ankietowanych, niskie zaufanie do długoterminowego oszczędzania na czas emerytury, po tym co się stało z OFE w 2014 r. – mówił w niedawnym wywiadzie dla „Rzeczpospolitej" Grzegorz Chłopek, prezes Nationale-Nederlanden PTE.

Czy to zaufanie da się odbudować? - Przed nami dużo pracy. Musimy ludziom wytłumaczyć, że PPK to zupełnie inny system niż OFE. Co więcej jest to reforma, która wyciąga wnioski z błędów popełnionych przy wprowadzaniu OFE. I korzysta z najlepszych na świecie doświadczeń związanych z budowaniem programów emerytalnych, kapitałowych – mówił nam z kolei Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju, który odpowiada za wdrożenie PPK.

I tłumaczył, że w przypadku Pracowniczych Planów Kapitałowych wprost do ustawy jest wpisane, iż jest to system w pełni prywatny.

- W przypadku OFE było inaczej. Były finansowane ze składki na ubezpieczenia społeczne, a nie z dodatkowych oszczędności. PPK to są nasze oszczędności. Tam było zapisane w ustawie, że te pieniądze są częścią systemu ubezpieczeń społecznych. Tu mówimy, że są to pieniądze prywatne – mówił Paweł Borys. - Z OFE nie można wypłacić pieniędzy w trakcie oszczędzania, z PPK można. Dochodzi do tego dziedziczenie. To zasadnicze różnice w porównaniu z OFE - dodał.

- Ludzie pamiętają obietnice składane przy okazji wprowadzania OFE. Niewiele z tego zostało. Ale PPK to zupełnie inny program. To jeden z tych wielkich projektów, które dobrze, że się pojawiają, coś przemeblowują, dają nadzieję na lepszą przyszłość. Pieniądze zgromadzone w PPK, inaczej niż te w OFE, będą prywatnymi pieniędzmi oszczędzających. To zasadnicza, kluczowa różnica. PPK nie podzielą losu OFE – przekonywał Grzegorz Prądzyński, prezes Polskiej Izby Ubezpieczeń.

Paweł Borys przypomniał, że w czasie prac nad ustawą o PPK strona rządowa zadbała o to, żeby jej ostateczny projekt uzyskał akceptację partnerów społecznych.

- Żeby dawał maksymalne bezpieczeństwo pracownikom, żeby był prosty, żeby dla pracodawców nie wiązał się z nadmiernymi obowiązkami administracyjnymi, żeby był przystępny dla osób o niskich zarobkach – wyliczał szef PFR.

- Strona społeczna pozytywnie zaopiniowała ostateczny kształt programu. Podpisały się pod nim organizacje pracodawców, związki zawodowe. Osiągnęliśmy konsensus. To daje gwarancję, że będzie to program stały, stabilny, na wiele lat i będzie budował bezpieczeństwo finansowe Polaków oraz wzmacniał nasz potencjał gospodarczy - przekonywał.

PPK ma zbliżyć nasz system emerytalny do zachodnioeuropejskiego. Jego pierwszy filar, podstawowy dla większości społeczeństwa, oparty jest na systemie repartycyjnym. Powinien on gwarantować świadczenia, które pozwolą na życie na co najmniej podstawowym poziomie egzystencji. - Niestety nasz pierwszy filar się nie bilansuje i wypłacane z niego emerytury będą coraz niższe w stosunku do ostatniej płacy. Co więcej starzejemy się, żyjemy coraz dłużej, a chcemy utrzymać wiek emerytalny na poziomie zbliżonym do dzisiejszego. To trochę sprzeczne ze sobą. I dlatego musimy dodatkowo oszczędzać na emerytury – przekonywał Grzegorz Chłopek.

Wyliczał, że uzupełnieniem pierwszego filara w modelu zachodnioeuropejskim jest zawsze filar kapitałowy. Dzieli się on na dwie części: drugi filar, w którym bardzo duży udział mają pracodawcy i trzeci, który u nas stanowią IKZE i IKE. - Drugi filar właśnie teraz będziemy wdrażać, będą go stanowić PPK. W Holandii składki na tego typu filar sięgały w niektórych branżach 15 proc., a udział pracowników to nawet 92 proc. Tam są gromadzone ogromne kapitały inwestowane nie tylko w spółki holenderskie, ale też za granicą. Aktywa grubo przekraczają holenderski PKB. Uważam, że nasze PPK będą również bardzo popularne, bo będą dla pracowników najlepszą ofertą na rynku – mówił prezes Nationale-Nederlanden PTE.