Artyści zarabiają coraz więcej. Głównie dzięki cyfrowej sztuce

Międzynarodowa Konfederacja Związków Autorów i Kompozytorów (CISAC), zrzeszająca ponad 5 milionów twórców działających w branżach muzycznej, audiowizualnej, sztuki, literatury i teatru, wyliczyła, że globalna suma zysków artystów ze źródeł cyfrowych sięgnęła w ub.r. rekordowego pułapu 4,2 mld euro. Wydarzenia na żywo i wpływy ze sprzedaży egzemplarzy dzieł artystów, a także radio i telewizję przyniosły „zaledwie” 4 mld euro. To sytuacja bez precedensu, gdy obszar „digital” przebił tradycyjne formaty.

Co ciekawe, o ile technologie cyfrowe stały się dla branży impulsem do wyjścia z covidowego dołka, o tyle jednocześnie są one dziś potężnym zagrożeniem. Dotyczy to przede wszystkim sztucznej inteligencji, która budzi popłoch wśród aktorów, muzyków, scenarzystów czy pisarzy.

Covidowy kryzys minął

Artyści mogą już zapomnieć o latach kryzysu wywołanych pandemią. Ich zarobki w minionym roku skoczyły średnio o ponad 26 proc. – dowiedziała się „Rzeczpospolita”. Z raportu CISAC, który publikujemy jako pierwsi, wynika, iż w przypadku Polski zarobki te sięgnęły 121 mln euro, co oznacza wzrost rok do roku o 25 proc., przy czym owa dynamika wpływów w branży muzycznej była jeszcze wyższa (przebiła 30 proc.). Eksperci podają, że motorem napędowym było oczywiście zniesienie covidowych ograniczeń i możliwość powrotu na scenę oraz występy przed publicznością. Jak wylicza stowarzyszenie, rok do roku zwiększyło to wpływy artystów aż o 70 proc. Ponadto po raz pierwszy od pandemicznego załamania rynku wynagrodzenia autorskie ponownie przekroczyły wartość 10 mld euro (w latach 2019–2020 globalnie odnotowano 11-proc. spadek wpływów z tantiem).

Czytaj więcej

Sztuka

Czołowy chiński malarz z rekordową karą. Od lat kopiował obrazy artysty z Belgii

Znany chiński artysta Ye Yongqing kopiował prace belgijskiego twórcy Christiana Silvaina – orzekł...

Jednak poprawa kondycji branży to w ogromnym stopniu zasługa potężnego wzrostu wpływów z działalności internetowej. Aktywność cyfrowa aktorów, muzyków i pozostałych twórców sprawiła, że obszar „digital” w ich gażach skoczył rok do roku aż o jedną trzecią. Globalnie jeszcze w 2018 r. cyfrowa twórczość generowała 1,64 mld euro wpływów, w ub.r. było to już 2,5 razy więcej. Szczególnie wyraźnie sektor online dał o sobie znać w przypadku muzyki – analitycy CISAC zauważają, iż znaczenie streamingu cyfrowego wyraźnie wzrosło. „Zwiększona wartość inkasa z internetu to efekt stałego wzrostu przychodów ze streamingu i z serwisów subskrypcyjnych” – czytamy w raporcie.

CISAC wskazuje ponadto, że trzy czwarte wzrostu zysków w regionie europejskim zostało wygenerowane w sześciu krajach, przy czym Francja, największy europejski rynek, odnotowała wzrost o niemal 36 proc. Nasz kraj, obok Austrii, Belgii, Holandii oraz Portugalii i Szwecji, znalazł się w tzw. grupie pościgowej, która odnotowała ponad 20-proc. zwyżki.

AI zagrożeniem dla honorariów

Rodzime Stowarzyszenie Autorów ZAiKS potwierdza, że 2022 r. okazał się dla branży wyjątkowo korzystny. – Był on rekordowy pod względem rozliczonych wynagrodzeń autorskich – tłumaczy nam Miłosz Bembinow, prezes ZAiKS.

Wpływy z treści udostępnianych w sieci wzrosły o przeszło 80 proc. Ale Bembinow zwraca uwagę, że nowe technologie paradoksalnie nie tylko napędzają branżę, lecz mogą też stanowić dla niej zagrożenie. – Organizacje zbiorowego zarządzania są dla twórców gwarantem uczciwych warunków pracy, zwłaszcza w kontekście rozwoju takich technologii jak sztuczna inteligencja – podkreśla.

To właśnie AI, wykorzystywana do pisania filmowych skryptów czy generowania cyfrowych aktorów, doprowadziła do potężnych protestów w Hollywood. Scenarzyści i aktorzy boją się, że algorytmy odbiorą im pracę, a w najlepszym wypadku spowodują spadek zarobków. Björn Ulvaeus, przewodniczący CISAC, takie obawy uważa za uzasadnione. – Sztuczna inteligencja to niezwykle ważna kwestia, która wymaga pilnych działań. Być może nie wpłynie ona na linie wykresów honorariów twórców jeszcze w 2023 r., ale będzie to miało miejsce w kolejnych latach – przekonuje.

Jego zdaniem już dziś twórcy powinni usiąść przy stole z firmami technologicznymi oraz decydentami na najwyższym szczeblu i przekazać swoją wizję. – Musimy działać teraz – zaznacza Ulvaeus.