Ksiądz nie powinien zagadać mszy

[b]W Watykanie trwają prace nad zmianami w liturgii. Czy msza św. będzie wyglądała i przebiegała nieco inaczej?

ks. dr Mateusz Matuszewski, konsultor Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski[/b]: W zasadniczych kwestiach zapewne nic się nie zmieni. Ale prawdą jest, że w watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów trwają prace nad tzw. reformą reformy liturgicznej, przeprowadzonej po soborze watykańskim II. Nie chodzi jednak o wprowadzenie czegoś nowego czy zakwestionowanie posoborowej odnowy, ale skrupulatniejsze jej realizowanie. O skorygowanie tego, co w reformie się nie powiodło.

[b]A co się nie powiodło? [/b]

Zdaniem Benedykta XVI została ona odsakralizowana. W wielu ośrodkach kultu, zwłaszcza na Zachodzie, msza św. stała się modlitewnym spotkaniem "przy stole" uczniów Jezusa zwróconych ku sobie, a nie uczestnictwem w ofierze. Zapomnieliśmy chociażby o postawie klęczącej, adoracji, chwilach modlitewnego milczenia.

[b]Na mszach odprawianych przez Benedykta XVI zmiany są większe. Czy jej elementy będą odprawiane po łacinie? [/b]

W moim przekonaniu nie będzie takiego nakazu, o czym zapewniał kard. Antonio Canizares, prefekt kongregacji, w której prowadzone są prace. Nie wyklucza to coraz usilniejszego wołania o powrót łaciny do liturgii. Na soborze powiedziano, że językiem liturgii pozostaje łacina, lecz dopuszcza się języki nowożytne. Stało się to ze względów duszpasterskich, ale łacina nigdy z liturgii nie została usunięta.

[b]A czy ksiądz będzie jak kiedyś odprawiać mszę tyłem do ludzi? [/b]

Pojawiają się takie propozycje. Są związane z przestrzeganą w starożytności chrześcijańskiej tzw. orientacją liturgii, czyli zasadą modlenia się z twarzą zwróconą ku Wschodowi. Kiedyś budowano kościoły w ten sposób, by kapłan przy ołtarzu był zwrócony w kierunku wschodnim. Później orientację geograficzną zastąpiono orientacją symboliczną: modlono się w kierunku krzyża. Po soborze trochę to zagubiliśmy. Podczas mszy św. kapłan i wierni patrzą na siebie, a nie na krzyż, który usunięto gdzieś na bok. Nie chodzi więc o odwracanie księdza, ale krzyż powróci na środek ołtarza, by ku niemu byli skierowani wszyscy. Ale nie będzie nakazu sprawowania mszy św. plecami do wiernych.

[b]Czy papież nakaże, aby komunia była udzielana tylko do ust i na klęcząco, jak na mszach papieskich? [/b]

Nie wykluczam tego. Benedykt XVI, który sam przywiązany jest do tej formy przyjmowania komunii św., może wydać takie rozporządzenie.

[b]Dla wiernych na Zachodzie byłaby to duża zmiana. [/b]

Niewątpliwie, tam od wielu lat komunia na rękę jest praktyką powszechną, a nie czymś sporadycznym, jak u nas.

Mogą więc pojawić się protesty.

[b]Czego jeszcze możemy się spodziewać? [/b]

Myślę, że zasady sprawowania liturgii zostaną bardziej doprecyzowane, a niektóre teksty kolejny raz poprawione. Wszystko w celu ukrócenia źle pojętej kreatywności celebransa.

[b]Kapłan nie będzie np. rozpoczynał mszy od tzw. wprowadzenia? [/b]

Nie tylko. Myślę zwłaszcza o modlitwie eucharystycznej. W mszale mamy kilkanaście takich modlitw, z których podstawową i najcenniejszą jest tzw. kanon rzymski. Tymczasem są kościoły, w których od lat nikt tej modlitwy nie słyszał, gdyż jest inna, o wiele krótsza. Wprowadzenie i różne komentarze też są dyskusyjne. Ksiądz nie powinien zagadać mszy św. Ona sama, przez znaki i teksty, przemawia do uczestnika.

[b]Liturgiczne nadużycia dotyczą chyba głównie Zachodu. W Polsce są rzadkie.[/b]

Rzeczywiście, tam pozwolono sobie na zbyt wiele. Ale i w Polsce potrzeba większej dyscypliny i głębszej formacji liturgicznej.

Duchowni muszą pamiętać, że są sługami liturgii, a nie reżyserami.

[b]Bywa, że kazanie księdza zastępuje na przykład ewangelizacyjna pantomima... [/b]

W czasie mszy św. homilię mogą głosić tylko osoby wyświęcone, a co rusz przychodzą do episkopatu skargi, że zamiast kazania proboszcz zaserwował wiernym inscenizację, bo młodzież zbierała pieniądze na obóz albo przyjechała jakaś zakonnica i budziła powołania.