Esbecy do Trybunału

Jak dowiedziała się „Rz", w kolejną rocznicę wprowadzenia stanu wojennego PiS złoży do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o uznanie za niezgodne z konstytucją przepisów kodeksu karnego pozwalających na umorzenie karalności sporej części przestępstw popełnionych w PRL przez funkcjonariuszy MO i SB. Jeżeli TK uzna skargę PiS za zasadną, stworzy to szansę na postawienie ich przed sądem.

– Chodzi o elementarną sprawiedliwość. Postkomuniści wprowadzili przepisy, które de facto działały z mocą wsteczną, gwarantując w ten sposób bezkarność tym funkcjonariuszom komunistycznych służb specjalnych, którzy bili, torturowali Polaków – mówi „Rz" poseł Przemysław Wipler (PiS). Razem z przewodniczącym Klubu Parlamentarnego PiS jest autorem skargi do TK.

Bezkarność swoim...

Część zbrodni komunistycznych, takich jak pobicia, zastraszenia, z przyczyn oczywistych nie była ścigana w okresie Polski Ludowej. Ich sprawcy w olbrzymiej większości pozostawali bezkarni również po 1989 r. Dlaczego? Bo zgodnie z ówczesnymi przepisami kodeksu karnego okres przedawnienia takich przestępstw wynosił 5 lat.

– To oznacza, że jeśli ktoś został pobity w czasie pacyfikacji na przykład protestów na Wybrzeżu, to w wolnej Polsce nie mógł domagać się ścigania przestępców, bo te czyny uległy przedawnieniu jeszcze w okresie PRL – tłumaczy Wipler.

W listopadzie 1995 r. pod rządami Józefa Oleksego (SLD) Sejm przyjął poprawki do kodeksu karnego. Zgodnie z nimi bieg terminu przedawnienia przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub wymiarowi sprawiedliwości, zagrożonych karą pozbawienia wolności powyżej 3 lat, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych przed 31 grudnia 1989 r., rozpoczyna się 1 stycznia 1990 r.

25 maja 2010 r. Sąd Najwyższy uznał w oparciu o przepisy właśnie z 1995 r., że sprawcy niektórych zbrodni komunistycznych, zagrożonych karą do 5 lat pozbawienia wolności, nie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej z powodu ich przedawnienia.

Esbecy górą

Taka decyzja Sądu Najwyższego doprowadziła do paraliżu postępowań przeciwko funkcjonariuszom komunistycznych służb, którzy w okresie PRL znęcali się nad opozycjonistami.

– Od czasu wydania przez Sąd Najwyższy uchwały z 25 maja 2010 r. prokuratorzy oddziałowych Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu umorzyli, z uwagi na upływ okresu przedawnienia, 320 postępowań – poinformował „Rz" Robert Kopydłowski, prokurator Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. – Na tej samej podstawie, na etapie postępowania sądowego, umorzono sprawy przeciwko 119 oskarżonym o popełnienie zbrodni komunistycznych – dodał.

I tak np. w kwietniu 2010 r. Sąd Okręgowy w Radomiu umorzył sprawę 28 zomowców z Lublina, oskarżonych o znęcanie się nad zatrzymanymi po radomskim proteście w czerwcu 1976 roku. Sąd uznał, że przedawnienie nastąpiło w 1995 r. W listopadzie tego roku IPN z tego powodu musiał umorzyć śledztwo w sprawie utrudniania w latach 1983–1984 śledztwa w sprawie śmiertelnego pobicia Grzegorza Przemyka przez milicję.

A w sierpniu tego roku były esbek Mieczysław K. wygrał od Polski zadośćuczynienie w wysokości 1,6 tys. zł za – jak uznał sąd – wcześniejsze „skazanie za przedawniony czyn". Wcześniej został skazany na dwa lata więzienia w zawieszeniu za znęcanie się w latach 80. nad zatrzymanymi opozycjonistami.

Komentuje Eliza Olczyk

Chodzi o sprawiedliwość

Zdaniem historyka prof. Jana Żaryna dobrze by się stało, gdyby TK uchylił przepisy z 1995 r. – Takie bowiem rozwiązania prawne nie podtrzymują idei sprawiedliwości – ocenia Żaryn.

Zdaniem prawnika Marcina Wątrobińskiego TK powinien się przychylić do uznania przepisów z 1995 r. za niezgodne z konstytucją. – Legislacja nie może być stosowana z mocą wsteczną, a w praktyce do tego sprowadzają się przepisy z 1995 r. – mówi ekspert. Wątrobiński dodaje: – Legislacja w tak drażliwej sprawie jak przestępstwa komunistyczne, w kraju dotkniętym tak boleśnie przez ten system, powinna być prowadzona na przyzwoitym i rzetelnym poziomie – komentuje Wątrobiński.

Ofiarom zbrodni stanu wojennego

W czwartek zapal Światło Wolności

To pomysł nowej kampanii Instytutu Pamięci Narodowej mającej uczcić ofiary stanu wojennego.