Umowy czasowe stały się jednym z tematów debaty publicznej. I słusznie, bo jest o czym dyskutować. Samo słowo „śmieciówka" stało się wręcz obelgą. To niesprawiedliwie, bo uderza w ciężko pracujących ludzi, którzy pracy nie traktują jak czegoś śmieciowego. Wiele tak zatrudnionych osób zresztą nie narzeka. Jedni, bo zarabiają trochę więcej albo w ogóle mają pracę. Inni, bo z jakichś powodów to dla nich wygodne. To zasada „coś za coś", którą wszyscy stosujemy.

Tak więc umowy czasowe, czyli nieregularne lub doraźne formy zatrudnienia, nie są samym złem i w każdej gospodarce powinno być dla nich miejsce. W Polsce są one nadużywane: jest ich za dużo i zastępują normalne zatrudnienie. To patologia naszego systemu. W głównym nurcie powinno być normalnie oskładkowane zatrudnienie według kodeksu pracy (który jest za mało elastyczny), a inne formy mogą być marginesem. U nas jest odwrotnie.

Podczas spotkań rozmawiam z ludźmi, często młodymi, pracującymi w takiej właśnie formule. Wady są oczywiste: brak poczucia stabilności, słabe zabezpieczenie emerytalne czy chorobowe. Dużo wolnoamerykanki, swoboda pracodawcy i mało gwarantowanych praw pracownika. Ale ważniejsze od formy zatrudnienia jest coś, co nazwałbym stanem „no future": „Pracuję za 2 tys. zł i mam perspektywę, że za pięć lat będę pracował za 2,2 tys. Na więcej nie ma szans". To na tym polega problem. Przekonanie „no future" jest powszechne i to ono, a nie niedostatek, każe ludziom wyjeżdżać do Londynu.