PiS: Śmiertelna wojna romantyków z pozytywistami

Wewnętrzny podział frakcyjny, który ujawnił się w partii rządzącej przy okazji sporu z Antonim Macierewiczem o Bartłomieja Misiewicza, dotyczy nie tylko spraw personalnych i gry o władzę. W istocie to głęboki spór ideologiczny dotyczący tożsamości samego Prawa i Sprawiedliwości pomiędzy pragmatycznymi modernizatorami a ideologicznymi rewolucjonistami.

Spór, który nasilił się po odejściu Bartłomieja Misiewicza, dobrze był widoczny m.in. w mediach kojarzonych z PiS. Różny stosunek do tego, jak podchodzić do Macierewicza i jego ludzi, w istocie bowiem dotyczy podstawowego pytania: w jakim kierunku powinien pójść PiS.

Potrzeba sukcesu

Jeśli bowiem Jarosław Kaczyński chce wygrać wybory w 2019 r., musi mieć na koncie poważny sukces. Przy tak ostrym podziale politycznym, z jakim mamy do czynienia w Polsce, szansą dla PiS jest głównie gospodarka, przeprowadzenie głębokiej modernizacji państwa i pchnięcie go na nowe tory rozwoju cywilizacyjnego.

W 2015 r. PiS wygrało wybory nie tylko obietnicami socjalnymi, ale również odwołując się do aspiracji Polaków. Mówiąc o półtora biliona zł, jakich Jarosław Kaczyński chciał użyć do pobudzenia inwestycji i rozruszania gospodarki, PiS odwołało się właśnie do marzenia o skoku cywilizacyjnym.

Dziś twarzami takiej wizji politycznego pragmatyzmu są wicepremierzy Mateusz Morawiecki, Jarosław Gowin, minister cyfryzacji Anna Streżyńska. Sporo podobnie myślących osób znalazło się na stanowiskach wiceministrów, dyrektorów departamentów w rozmaitych resortach oraz szefów spółek czy państwowych agencji.

Kilka tygodni temu Marek Migalski przedstawił w „Rzeczpospolitej" tezę o tym, że problem PiS polega na tym, iż Kaczyński zbudował dobrą drużynę do walki w opozycji. Ale – zdaniem Migalskiego – kadry dobre do wygrania wyborów z pozycji największej partii opozycyjnej to inne, niż te, które są potrzebne do sprawnego rządzenia.

Kadry to jednak tylko jedna strona medalu. Druga dotyczy ideologii, pewnego wzoru wartości czy zasobu promowanych cnót. PiS w opozycji kultywował tradycje – by użyć określenia spopularyzowanego przez Dariusza Gawina i Dariusza Karłowicza – insurekcyjną. Insurekcyjność czy antysystemowość świetnie nadają się do budowy morale ugrupowań opozycyjnych. Polska tradycja konfederacji jest doskonałym rezerwuarem pojęć czy toposów przydatnych dla wszystkich, którzy marzą o przeprowadzeniu rewolucji, obaleniu systemu, ale przydaje się głównie wtedy, gdy się jest w opozycji. Po wygranych wyborach sytuacja diametralnie się zmienia.

Prawdziwi bohaterowie

Dobrze to widać na przykładzie pamięci Żołnierzy Wyklętych, która była dla PiS alternatywą dla oficjalnej polityki historycznej w czasach rządów PO. Po wygraniu wyborów PiS podniosło pamięć o Wyklętych do poziomu państwowego. Lecz – jak zauważył na łamach „Plusa Minusa" Krzysztof Mazur – dziś bardziej niż wzmacniania pamięci o Wyklętych, PiS potrzebuje budowy silnego etosu propaństwowego. Jeśli chce osiągnąć sukces, musi wypromować obywatelskie cnoty i wzorce, które przekonają obywateli, że warto nie tylko się bić czy brać udział w narodowych zrywach, ale że przede wszystkim trzeba rozwijać swoje przedsiębiorstwa, dobrze płacić swoim pracownikom i terminowo odprowadzać należne składki. Innymi słowy, zestaw wartości i wzorców potrzebny do tego, by przetrwać w opozycji, a potem się podnieść i wygrać wybory, jest inny od wzorców wymaganych do tego, by przeprowadzić skok modernizacyjny.

Naprawdę trudno ideologicznie pogodzić bogoojczyźnianą sztampę o bohaterach prowadzących beznadziejną walkę przeciw najeźdźcom ze stawianiem na startupy, promowaniem innowacyjności, zachęcaniem przedsiębiorców do inwestycji, które w perspektywie kilku lat doprowadzą do prawdziwego skoku cywilizacyjnego Polski.

Światopogląd obywatela, który tłumaczy sobie rzeczywistość jako utkaną ze spisków przeciw Polsce i jej gospodarce, który poszukuje wciąż wewnętrznych wrogów czy rzucających kłody pod nogi nowej władzy „komunistów i złodziei", nie za bardzo nadaje się do tego modernizacyjnego skoku.

Przy takim ujęciu indywidualne wysiłki nie mają sensu. Skoro wszyscy są przeciwko nam, a świat, który widzimy na co dzień, tak naprawdę napędzany jest ciemnymi sprzysiężeniami, agentami obcych mocarstw lub siecią tkaną przez resortowe dzieci.