Piotr Kardas, Maciej Gutowski: Najpierw zmiany informatyczne w sądach, potem obowiązki stron

Cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości wynika z postępujących zmian w sferze społecznego komunikowania się wpływających wprost na stosowanie prawa. Podobnie jak inne zmiany związane z rozwojem nauki i wdrażaniem nowoczesnych technologii, ma swoje zalety i wady. Jest jednak nieuchronna. Nie da się jej zatrzymać odwołaniem do zalet tradycyjnego sposobu sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Pandemia Covid-19 jedynie przyspieszyła poszerzenie sfer, w których cyfrowe sposoby komunikowania stają się podstawową formą relacji między uczestnikami postępowań służących stosowaniu prawa. Zmiany generują jednak poważne zagrożenia, trzeba je więc wprowadzać stopniowo i mądrze oraz konsultować z uczestniczącymi w sprawowaniu sprawiedliwości prawnikami. Jeśli zostaną oparte na paternalistycznym założeniu wszechwiedzy przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, negatywne konsekwencje nieuchronnych komplikacji dotkną obywateli. Cyfryzacja stwarza bowiem pokusę ukształtowania rozwiązań ułatwiających działanie sądów kosztem uprawnień stron i ich pełnomocników. Wbrew bowiem przekonaniu niektórych, centralną postacią postępowania sądowego jest obywatel, nie sędzia. To właśnie obywatelowi sąd ma zapewnić realizację konstytucyjnego prawa do sądu, czyli do sprawiedliwego, jawnego, bezzwłocznego, bezstronnego i niezawisłego rozpatrzenia jego sprawy.