Małżonek dłużnika nie może bronić się przed egzekucją z rachunku bankowego

Paragraf 2 tego przepisu przewiduje ochronę małżonka dłużnika, a dokładniej jego środków, które nie podlegają egzekucji pomimo umieszczenia ich na wspólnym rachunku. Małżonek może się bronić na drodze powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli na wspólnym rachunku znajdują się pieniądze, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika albo też takie, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.

Problem wynika jednak ze specyfiki egzekucji z rachunku bankowego. Polega ona na tym, że – w odróżnieniu od np. egzekucji z rzeczy ruchomej czy nieruchomości – zajęcie prowadzi do szybkiego „spieniężenia" zajętego składnika. Zajęcie rachunku bankowego ma ten skutek, że bank zobowiązany jest do bezzwłocznego przekazania zajętej kwoty komornikowi, a ten ma 4 dni na przelanie tych kwot wierzycielowi. W związku z tym powództwo o zwolnienie od egzekucji okazuje się w środkiem spóźnionym w przypadku egzekucji z rachunku bankowego.

W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości zastępca RPO Stanisław Trociuk zauważa, iż art. 891

2

par. 1 KPC zaprojektowany jako norma gwarancyjna, w praktyce nie zapewnia właściwej ochrony małżonkowi dłużnika. – Z uwagi na wymóg niezwłocznego przekazania pieniędzy na rzecz wierzyciela, powództwo ekscydencyjne okazuje się środkiem nieskutecznym i iluzorycznym – pisze Trociuk.

RPO proponuje wprowadzenie rozwiązania, które pozwalałoby komornikowi na wstrzymanie przekazania pieniędzy wierzycielowi. Takiej, jak w przypadku art. 852 par. 2 KPC, w myśl którego komornik powinien złożyć zajętą gotówkę na rachunek depozytowy sądu wówczas gdy zgłoszono zarzut, że osobie trzeciej przysługuje prawo do zajętych pieniędzy. – Takie rozwiązanie zabezpieczyłoby zarówno interesy wierzyciela, jak i małżonka dłużnika – do czasu sądowego rozstrzygnięcia sporu, środki pozostawałyby w depozycie sądowym – przekonuje zastępca RPO.