Ustawa o samorządzie gminnym nie wskazuje, ile ma trwać kadencja rady sołeckiej i sołtysa. Oznacza to, że nie musi się pokrywać z kadencją wójta i rady gminy. I w wielu gminach tak jest, ale nie w Muszynie. Tam wybory samorządowe i sołeckie odbywają się w tym samym czasie.

Różnie z frekwencją

– Tę materię pozostawiono do uregulowania w statucie, który jest uchwalany odrębnie dla każdego sołectwa przez radę gminy – mówi Ireneusz Niewiarowski, senator i prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów. – Takie wybory odbyły się w ok. 10 proc. sołectw. W ich wyniku zmieniło się ok. 30 proc. sołtysów, obserwuję też, że sołtysami coraz częściej zostają panie – mówi senator Niewiarowski.

Różnie też jest z frekwencją.

– Są miejscowości, w których nie przekracza kilku procent – mówi Niewiarowski – ale w innych wybory sołtysa cieszą się dużym zainteresowaniem.

W kwestii frekwencji dużo zależy od gminnych władz.

– Bardzo fajnym pomysłem wykazały się władze Muszyny, którym udało się połączyć wybory w sołectwach z samorządowymi – mówi Marek Wójcik, wiceminister administracji.

Jan Golba, burmistrz Muszyny, namawia wszystkich kolegów do wprowadzenia takiego rozwiązania w swoich gminach.

– To zdecydowanie podnosi zainteresowanie wyborami oraz rangę wybranych w nich sołtysów – podkreśla.

Nieistotny meldunek

Wybory sołtysów odbywają się nie tylko w gminach wiejskich, ale także w 13 miastach, w których istnieje 49 sołectw.

Ustawa o samorządzie gminnym ogranicza się do wskazania, że sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, z nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

– Uprawnionym do głosowania w tych wyborach są więc stali i pełnoletni mieszkańcy sołectwa ujęci w spisie wyborców gminy, na której terenie znajduje się sołectwo – wyjaśnia prof. Barbara Jaworska-Dębska z Uniwersytetu Łódzkiego. – Prawo do głosowania nie jest zatem uzależnione od stałego meldunku w takim sołectwie – dodaje.

Pozostałe kwestie, w tym czas kadencji organów sołectwa, ustawodawca pozostawił do uregulowania w statucie sołectwa i przez radę gminy. Dlatego też nie wszędzie kadencja sołtysa i rady trwa cztery lata. Tak jest w większości sołectw, ale zdarzają się i takie, w których kadencja trwa dwa albo pięć lat.

W statucie sołectwa rada gminy może także zapisać, że o funkcję sołtysa lub członkostwo w radzie sołeckiej mogą się ubiegać jedynie osoby niekarane.

Samo kandydowanie jest uzależnione od zgody zainteresowanego, która może być wyrażona ustnie, podczas zebrania wiejskiego.

– Ustawodawca nie wymaga natomiast, aby dla ważności wyboru sołtysa i rady zostało zachowanie określone kworum – mówi prof. Paweł Chmielnicki z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. – Można zatem z niego zrezygnować, ale zachowanie wymogu kworum poprawia legitymizację sołtysa i rady – dodaje.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora, m.cyrankiewicz@rp.pl