PKP marnuje komercyjny potencjał dworców. Niektóre stoją kompletnie puste

Dworce kolejowe w Polsce zaczynają obumierać. Choć w pociągach przybywa pasażerów, na dworcach robi się coraz bardziej pusto. Znikają z nich sklepy i placówki usługowe, brakuje barów i kafejek. Dworce tracą nawet funkcje kolejowe: poza największymi obiektami rośnie liczba tych, gdzie zamknięto kasy biletowe.

W korytarzach dworca Warszawa Centralna stoją puste rzędy lokali przeznaczonych na wynajem. Ze 114 dostępnych wynajęto 60. Wiatr hula po wybudowanym za 1,75 mld zł nowym dworcu Łódź Fabryczna, którego utrzymanie kosztuje dziesiątki milionów złotych rocznie. Do czasu budowy tunelu i Centralnego Portu Komunikacyjnego nie ma szans, by pojawiły się tam większe ilości pasażerów, mogących przyciągnąć handel i usługi. Na ogromnej większości mniejszych dworców, jak np. w Pruszkowie, Pile, Lesznie, Przemyślu czy Kluczborku, wolnych lokali jest mnóstwo.

Czytaj więcej

Transport

PKP zaprzepaszcza frekwencyjny sukces

Kolej zaprzepaszcza frekwencyjny sukces. Coraz gorsza, punktualność i złe warunki w wagonach zniechęcą podróżnych.

Za drogo, bez obniżek

Kolej tłumaczy to wpływem pandemii, która wypłoszyła z pociągów podróżnych. – To spowodowało mniejsze zainteresowanie rynku lub wycofywanie się najemców z niektórych lokalizacji. Nie bez znaczenie był wybuch wojny w Ukrainie, który wyhamował powrót do wzrostu zainteresowania wynajmem lokali komercyjnych na dworcach w Polsce – mówi Bartłomiej Sarna z Biura Komercjalizacji, Komunikacji i Promocji PKP.

Ale zdaniem ekspertów branży głównym problemem są wysokie czynsze i brak elastyczności w ustalaniu stawek. Zwłaszcza tam, gdzie dworce zostały wyremontowane lub zmodernizowane w ramach realizowanego przez PKP od 2016 r. Programu Inwestycji Dworcowych. – O ile infrastruktura nawet na mniejszych dworcach znacznie się poprawiła, o tyle brakuje nadania odpowiedniego priorytetu elementowi przychodów z komercji, który byłby traktowany tak samo jak element transportowy – uważa Dariusz Sinkiewicz, dyrektor zarządzający firmy Lagardère Travel Retail Polska, wiodącego detalisty zarządzającego m.in. siecią sklepów Relay, 1 Minute i So Coffee.

Przykładem jest Szklarska Poręba, gdzie na dworcu przed modernizacją działał bardzo popularny bar, który na czas robót przeniósł się do food trucka. Po zakończonym remoncie już nie wrócił, bo stawka czynszu drastycznie wzrosła. Podobne przykłady można by mnożyć. – PKP powinny aktywnie dbać, by powierzchnie dworców były wynajęte. Tymczasem można odnieść wrażenie, że kolei nie zależy, by zarabiać pieniądze na jej aktywach – komentuje Jakub Karnowski, prezes PKP w latach 2012–2015.

Czytaj więcej

Transport

Pociągi tylko dla wytrwałych. Bez klimatyzacji, przepełnione i opóźnione

Mijające wakacje mocno powiększyły grono pasażerów sfrustrowanych dojazdami na wczasy koleją. Zwłaszcza tych, dla których podróż z powodu licznych niedogodności okazała się prawdziwą udręką.

Na pustoszejących dworcach odbija się także ich złe zaprojektowanie. Często potoki pasażerów płyną poza budynkami dworcowymi, omijając przestrzeń komercyjną. – W Europie Zachodniej dworce mogą wyglądać gorzej niż w Polsce, za to są tak zbudowane, że tworzą minihuby oferujące obok komercji np. informację kulturalną czy turystyczną – tłumaczy Sinkiewicz.

Według Piotra Rachwalskiego, eksperta ds. transportu publicznego i byłego prezesa Kolei Dolnośląskich, dworce nie są tak potrzebne kolei jak dawniej. Usługi i handel przenoszą się do internetu, jedzenie oferowane jest na dowóz. Pasażer bywa na dworcu przelotem: przychodzi tuż przed odjazdem pociągu, ma bilet kupiony w internecie.

Dworzec musi żyć

– Trzeba na nowo wymyślić funkcje dworców, dopasować je do nowych form użytkowania – mówi Rachwalski, podając przykład dworca w duńskim Odense. – Tam prócz sklepów i usług jest biblioteka, poczta, placówka policji. Ten dworzec żyje, a dworce w Polsce umierają – dodaje.

Według badania fundacji ProKolej, przeprowadzonego w czerwcu 2022 r., możliwość zrobienia zakupów na dworcu ważna jest dla 80 proc. ankietowanych. W tym samym badaniu 83 proc. stwierdziło, że potrzebuje na dworcu gastronomii. Ocenia się, że dworce tracą okazję do zarobku, jaką daje im uprzywilejowana pozycja wynikająca z zaostrzenia niedzielnego zakazu handlu.