Obsada stanowisk w UE: Stara Europa triumfuje

Niemka, Francuzka, Belg, Włoch i Hiszpan utworzą przyszłe władze UE. Przy wyborach nie zachowano choćby pozorów przyzwoitości i nawet na mniej ważne stanowiska nie desygnowano kandydata z Europy Wschodniej. 15 lat po wielkim rozszerzeniu UE na czele Wspólnoty stają przedstawiciele krajów założycielskich, z jednym wyjątkiem Hiszpanii, która do UE dołączyła w 1986 roku.

Geograficznie to Zachód i Południe Europy, co oznacza, że deklarowana od początku i zapisana w traktatach równowaga geograficzna nie jest respektowana. Jeszcze kilka tygodni temu, w przedszczytowych spekulacjach, wydawało się to nieprawdopodobne. Ale nie tylko się wydarzyło, ale na dodatek przez Europę Wschodnią, w tym Polskę, zostało uznane za sukces.

Nie to nie

Jak do tego doszło? Jeszcze w niedzielę i w poniedziałek, w pierwszej części nadzwyczajnego unijnego szczytu, poważnymi kandydatami na szefów Komisji Europejskiej i Rady Europejskiej wydawały się Litwinka Dalia Grybauskaite i Bułgarka Kristalina Georgijewa.

Żadna z nich nie miała poparcia Grupy Wyszehradzkiej, w tym Polski. Nie jest pewne, czy z takim poparciem te stanowiska by dostały, bo w szczególności Litwinka budzi mieszane uczucia, głównie przez swój szorstki sposób bycia. Ale faktem jest, że bez poparcia czy wręcz presji ze strony naszego regionu nie mogły one liczyć na sukces.

Od dyplomatów zachodnich słyszymy, że przecież trudno być bardziej papieskim niż papież. Skoro Europa Wschodnia jest zadowolona z tego pakietu, a wręcz uważa go za swój sukces, to dlaczego ktoś miałby nam wmuszać kandydata z regionu?

Ostatecznie przywódcy ustalili zatem, że przewodniczącą Komisji Europejskiej będzie Niemka Ursula von der Leyen, prezesem Europejskiego Banku Centralnego Francuzka Christine Lagarde, przewodniczącym Rady Europejskiej Belg Charles Michel, a wysokim przedstawicielem UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Hiszpan Josep Borrell.

Ten wielki geograficzny przechył na zachód i południe miał nieco równoważyć socjalistyczny przewodniczący Parlamentu Europejskiego z Europy Wschodniej. Jednak ta sugestia przywódców państw został odrzucona przez eurodeputowanych i na przewodniczącego PE został wybrany Włoch David-Maria Sassoli.

Niemcy i tak górą

Taki pakiet to sukces Angeli Merkel i Emmanuela Macrona. Na najważniejszych stanowiskach mają swoich rodaków, a Niemcy po raz pierwszy od 52 lat mają szefa Komisji. Przez dekady nie sięgali po to stanowisko, uznając, że jako największe państwo Unii i tak są w sytuacji uprzywilejowanej: nic się bez nich nie może wydarzyć. Tabu zostało jednak przełamane i von der Leyen pokieruje unijną egzekutywą.

Co więcej, na najwyższych stanowiskach w UE są politycy, którzy mają federalistyczną wizję Europy, i ta definicja ma zastosowanie również do Niemki. Radą pokieruje polityk, który publicznie nawoływał do wykluczenia Polski ze strefy Schengen za brak solidarności w kryzysie uchodźczym. Dodatkowo jest wielkim zwolennikiem powiązania unijnych funduszy z praworządnością, a to właśnie on będzie nadzorował negocjacje budżetowe. A politykę zagraniczną po Włoszce przejmie Hiszpan, co utrwali tylko południowy kurs.

Najmniejszym problemem byłaby może sama von der Leyen, która – choć podobno niekompetentna jako minister obrony – dała się jednak poznać jako zwolenniczka wzmacniania flanki wschodniej NATO.

Polscy dyplomaci, szukając post factum uzasadnienia dla swojej zgody na Niemkę, przypominali też jej krytykę rosyjskiej agresji na wschodnią Ukrainę.