Staliśmy się ważnym graczem

RZ: Pięć lat temu podjął pan decyzję o wysłaniu żołnierzy do Iraku. To było dobre posunięcie?

Aleksander Kwaśniewski:

Tak. Iracka misja była ważna dla Polski, dla budowania jej prestiżu, oraz istotna dla Iraku i bezpieczeństwa w tym kraju. Polacy mogą być dumni. Misja była naprawdę trudna i wyrażam szacunek dla żołnierzy, którzy brali w niej udział. Oczywiście nie rozwiązała ona wszystkich problemów. Pokazała też, że choć USA oraz ich sojusznicy są w stanie wygrać wojnę nawet w trudnych miejscach na świecie, dużo trudniej jest wygrać pokój. Udało się jednak zrobić krok naprzód.

Decyzję o misji podejmowaliśmy niedługo po atakach z 11 września 2001 roku – wydarzeniu, które wstrząsnęło światem. Amerykanie poprosili nas o wejście do koalicji antyterrorystycznej, w której udział uważam za słuszny i niezbędny, zarówno wtedy, jak i obecnie. Oprócz nas byli w niej nasi sojusznicy z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Włoch, Australii i innych krajów. Z pewnością nie była to decyzja łatwa. Jednak chcę podkreślić, że gdy kilka lat po wysłaniu polskich wojsk do Iraku spotkałem się ze Zbigniewem Brzezińskiem, bardzo zdecydowanym przeciwnikiem amerykańskiego zaangażowania w Iraku, usłyszałem, że choć krytykuje Amerykanów za udział w misji w Iraku, to uważa, że Polska podjęła słuszną decyzję. Stała się istotnym partnerem na arenie międzynarodowej, którym nie była wcześniej i nie byłaby, gdybyśmy nie zgodzili się na udział w irackiej operacji.Nawet krytyka, która nas spotykała ze strony Paryża czy Berlina, budowała rangę Polski. Gdybyśmy nie wzięli udziału w irackiej misji, to mówiłoby się o Francji i Niemczech jako o przeciwnikach tej operacji, a o nas nikt by wspomniał. Bylibyśmy na marginesie światowych wydarzeń. A tak weszliśmy do grona liczących się graczy.

O tym, że Irak ma broń masowego rażenia, poinformował pana ówczesny sekretarz stanu USA Colin Powell. Czuje się pan oszukany?

My wszyscy – choć pewnie zwłaszcza on – czujemy się wprowadzeni w błąd. Okazało się, że trzeba mieć bardzo ograniczone zaufanie do informacji wywiadowczych. Dla polityków to zła wiadomość, bo przecież muszą oni posługiwać się instrumentami do zdobywania wiadomości, takimi jak służby, a te powinny być godne zaufania. Ta informacja nie była jednak trafiona.

Iraccy politycy po obaleniu Saddama Husajna zapewniali Polaków, że nie zapomną o tym, kto udzielał Irakowi pomocy. Tymczasem Polacy nie czerpią zysków z ropy, a na kontrakty mogą liczyć Francuzi, których prezydent Jacques Chirac w 2003 r. ganił Polskę za nieskorzystanie z okazji, by siedzieć cicho w sprawie Iraku.

Nasze zaangażowanie w Iraku wynikało z konieczności budowy sojuszu antyterrorystycznego i naszego zrozumienia dla argumentu, że międzynarodowe zagrożenie może dotyczyć też Polski. Oczywiście, chcielibyśmy uczestniczyć w projektach rekonstrukcji Iraku. Pamiętajmy jednak, że w tej sprawie pięć lat to wcale nie jest długo, bo ten kraj jeszcze długo będzie odbudowywał swoją gospodarkę. Po trzecie, Polska jest dosyć bezradna, jeśli chodzi o przełożenie polityki na biznes. Przecież nie chodzi tylko o Francję w Iraku. Gdy Polacy słusznie mówią o prawach człowieka w Chinach, Francuzi robią tam wielomiliardowe interesy. My staramy się o wspólną unijną politykę z Rosją, a wielkie kontrakty zawierają tam Niemcy, Francuzi czy inni. Podejście tamtych krajów jest dużo bardziej bezwzględne lub wręcz cyniczne. Być może jesteśmy za bardzo przywiązani do wartości.

Może jesteśmy zbyt naiwni?

Może to i naiwność, choć piękna, bo służąca najwyższym wartościom. Nie ulega wątpliwości, że jednym z problemów Polski w wymiarze czysto praktycznym jest to, jak wykorzystać dobrą polską politykę zagraniczną w celach ekonomicznych. Choć boję się, że z naszym biznesem jest jak z piłkarzami i nie mamy kim walczyć, to na pewno trzeba to poprawić. I tu pomóc może misja iracka.

2008 rok to dobry moment na wycofywanie się z Iraku?