Rozumiem problemy Polaków

[b]RZ: Pani prezydent, czy porozmawiamy po polsku?[/b]

Dalia Grybauskait?: (po polsku) Troszeczkę. Rozumiem wszystko, ale dużej praktyki w mówieniu nie mam.

[b]A w jakim języku rozmawia pani w Warszawie z polskimi politykami?[/b]

Po polsku. Jak nie dam rady, to przejdę na angielski.

[b]Mówi pani świetnie. Skąd ta znajomość polskiego?[/b]

W dzieciństwie miałam kolegów Polaków. Urodziłam się w centrum Wilna i tam było bardzo dużo ludzi, którzy rozmawiali po polsku. Dziś nie mam polskich przyjaciół i nie rozmawiam po polsku. Choć gdy miałam 14 lat i byłam na wakacjach w Gdańsku, to kiedy prosiłam o lody, ekspedientka myślała, że jestem Polką.

[b]Czy to znaczy, że łatwiej pani zrozumieć problemy Polaków na Litwie?[/b]

Myślę, że tak. Z Polakami się wychowywałam.

[b]Dlaczego zatem do dziś nie udało się rozwiązać żadnego problemu? Litwini mieszkający w Polsce mogą pisać swoje nazwiska po litewsku. Polacy na Litwie nie. W polskich miejscowościach zamieszkanych przez Litwinów tablice z nazwami ulic są dwujęzyczne. Na Litwie nie.[/b]

(po angielsku) To nie dotyczy tylko Polaków, ale też innych mniejszości. Jestem bardzo otwarta na rozwiązanie tych kwestii. Sprawa jest w Sądzie Konstytucyjnym i czekamy na jego decyzję. Ale wierzę, że decyzja sądu pozwoli nam pozytywnie rozwiązać problemy mniejszości. W litewskiej gramatyce jest wszystko, co potrzebne do pisowni polskich nazwisk z użyciem polskich liter. Nie widzę technicznych problemów. Gdy sąd ogłosi decyzję, będzie to tylko kwestia woli politycznej.

[b]Czy może pani zagwarantować, że za pani prezydentury Polacy wreszcie będą mogli swobodnie posługiwać się ojczystym językiem i nie będą czuć się dyskryminowani?[/b]

Podczas kampanii wyborczej, kiedy ubiegałam się o prezydenturę, nigdy nic nikomu nie obiecywałam. A mimo to ludzie mnie wybrali. Musicie na tym polegać. Powtarzam. Jestem na to otwarta. A to znaczy bardzo dużo.

[b]Powiedziała pani, że budowa nowej elektrowni na Litwie nie jest już priorytetem. Można odnieść wrażenie, że Wilno wycofuje się z ważnego dla Polski projektu.[/b]

Nie powiedziałam, że nie jest to priorytetem. Jestem ekonomistką. Dla mnie ważna jest nie tylko polityka, ale też odpowiedzi na pytania: za ile, jak, dlaczego i z kim. Dziś litewski rząd czeka na opinię firmy konsultingowej. Ani Litwa, ani żaden kraj w regionie nie ma doświadczenia w budowaniu elektrowni atomowej.

[b]Prezydent Adamkus przyjaźnił się z prezydentem Polski. Lech Kaczyński odwiedzał go aż 15 razy. Czy za pani prezydentury może być podobnie?[/b]

Chciałabym mieć silne i naprawdę dobre relacje z Polską i polskim narodem. Ale najważniejsze jest rozwiązanie problemów, a nie liczba spotkań. Można też rozmawiać przez telefon. Nie przykładałabym takiej wagi do spotkań.

[b]Czy między Polską i Litwą nadal będzie istniało strategiczne partnerstwo?[/b]

Jest ono dla mnie ważne. Ale chciałabym, żeby strategiczne partnerstwo łączyło Litwę nie tylko z Polską, lecz z tyloma krajami, z iloma to możliwe. Chcę prawdziwego partnerstwa – konkretów, a nie tylko miłych słów. Jeśli ktoś spotyka się wiele razy i nie jest w stanie rozwiązać drażliwych kwestii, to o jakim strategicznym partnerstwie mówimy? Jeżeli nadal będziemy myśleć o sobie jako o partnerach strategicznych, czego bym sobie życzyła, chcę, by te drobne kwestie, które nas dzielą, były rozwiązane. Bez historycznego bólu. Jednak nie wszyscy politycy w Polsce i na Litwie są na to gotowi.

[b]Podobno lubi pani krótkie, konkretne wizyty.[/b]

To prawda. Jestem ekonomistką. To konkretna profesja.

[b]Ostatnio w konkretnej sprawie zadzwoniła pani do prezydenta Rosji, dokonując pewnego przełomu w stosunkach Wilno – Moskwa.[/b]

Między prezydentami Litwy i Rosji przez osiem lat nie było żadnych kontaktów. Tymczasem nieważne, co myślimy o naszych sąsiadach. Nieważne, jaką mamy historię. Nie wolno pozwolić sobie na to, by nie rozmawiać przez osiem lat. Dlatego chcę zmiany i konstruktywnego dialogu. Nie możemy żyć tylko historycznym bólem. Jestem otwarta i gotowa iść naprzód z pozytywnym nastawieniem. Na tyle, na ile Rosja jest gotowa i otwarta, by odpowiedzieć tym samym. Rozmowa z Dmitrijem Miedwiediewem była serdeczna. A mój telefon przyjęty pozytywnie. To na razie mały, symboliczny gest.

[b]Czy Łotwa i Estonia, w których nastroje antyrosyjskie są silne, zrozumieją to?[/b]

Litwa jest członkiem UE. A UE rozmawia z Rosją. To nie stoi na przeszkodzie dobrosąsiedzkiej polityce.

[b]Jest pani pierwszą kobietą na stanowisku prezydenta Litwy...[/b]

Na tym stanowisku są trzy kobiety w Europie i siedem na świecie. To niezbyt wiele.

[b]