Sojusz wielki jak świat

W stolicy Baszkirii Ufie „Rosja zamierza zademonstrować (Zachodowi): mamy silnych i wpływowych sojuszników", uważa dwóch rosyjskich politologów z Petersburga Lazar i Wiktor Hajfecowie. – Kreml czeka rozczarowanie – mówi z kolei „Rz" ekspert Andriej Piontkowskij.

Leżące 1300 kilometrów na wschód od Moskwy miasto będzie od środy gościło przywódców grupy BRICS (czyli Brazylii, Rosji, Indii, Chin i RPA) oraz Szanghajskiej Organizacji Współpracy (oprócz Rosji i Chin to Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan i Uzbekistan). Dodatkowo na szczyt SzOW wybierają się przywódcy państw-obserwatorów: Mongolii, Iranu, Pakistanu i Afganistanu.

Ufa będzie gościła liderów największych państw Azji – z wyjątkiem Indonezji i Japonii – których terytoria stanowią większość tego kontynentu (i 1/4 lądów świata), prawie połowę ludności świata i 1/3 światowej gospodarki.

Jednak poza dwoma państwami należącymi do obu organizacji – Rosją i Chinami – BRICS i SzOW nic nie łączy.

Zjazd konkurentów

Organizacja Szanghajska jest zjednoczeniem politycznym azjatyckich państw, BRICS – czymś w rodzaju forum dyskusyjnego pięciu do niedawna najszybciej rozwijających się gospodarek świata. „Przeprowadzenie dwóch spotkań w jednym miejscu i czasie to próba (ze strony Rosji) wyraźnego zbliżenia obu bloków, jednak bez ich formalnego łączenia" – sądzą Hajfecowie. – To wszystko to rodzaj psychicznych kompleksów kremlowskiej elity, które zamierza ona leczyć w Ufie – mówi Piontkowskij.

– Większość krajów, których przedstawiciele przyjadą do Baszkirii, nie zamierza ponosić ofiar dla zupełnie obcych im pojęć w rodzaju „wielkość Rosji" czy „wpływ Kremla na politykę światową" – dodaje.

O ile Szanghajska Organizacja ma dobrze rozwiniętą współpracę polityczną (do której Rosja chciałaby dołączyć wojskową), o tyle większość członków BRICS nie życzy sobie żadnych stałych instytucji.

„W Ufie Rosja na pewno powróci do sprawy utworzenia jakiejś struktury zarządzającej grupy" – przewidują Hajfecowie. Ale pod koniec czerwca Indie odrzuciły nawet propozycję powołania wspólnego zgromadzenia parlamentarnego całej piątki, nie chcąc „zbytniej biurokratyzacji".

Równocześnie jednak Delhi chciałoby wstąpić do SzOW. Entuzjazmu nie wykazuje z kolei Pekin, bojąc się politycznej i gospodarczej konkurencji w Azji Środkowej. Do Szanghajskiej Organizacji chciałyby się też przyłączyć Pakistan i Iran, ale jej statut zabrania przyjmowania państw objętych sankcjami ONZ. Jeśli zaś przyjęty zostałby tylko Pakistan, to Iran i Indie na długo skonfliktowałyby się z organizacją.

„Dla Rosji rozszerzenie SzOW (o nowych członków) jest bardzo ważne jako świadectwo tworzenia się alternatywnego wobec Zachodu bieguna światowej polityki" – uważają Hajfecowie.

– Kreml będzie próbował tworzyć te swoje trójkąty i wielokąty światowej polityki. To są miraże, z których nic nie wyjdzie – podsumowuje Piontkowskij.