Polska armia pod lupą

Dekadę temu Stuart Johnson, starszy analityk instytutu RAND Corporation, stał na czele zespołu, który na zlecenie amerykańskich władz przygotował raport na temat skutków przystąpienia Polski do NATO. Dziś ten były wysoki urzędnik Departamentu Obrony znów dowodzi pracami nad ważnym dla Polski studium.

– Na zlecenie Pentagonu mamy ustalić, w jakiej kondycji znajdują się polskie siły zbrojne i obszary, w których pomoc wojskowa najbardziej przyczyniłaby się do ich modernizacji – mówi „Rz” Johnson.

Amerykańska pomoc, szczególnie w trudnym i kosztownym dziele unowocześnienia rozpadającego się systemu obrony powietrznej naszego kraju, to jeden z warunków, jakie stawia polski rząd Amerykanom w rozmowach o tarczy rakietowej. W zamian za zgodę na bazę wyrzutni w Polsce Warszawa oczekuje od Waszyngtonu wymiernej pomocy finansowej. Premier Donald Tusk przyznał wczoraj, że warunki dotąd proponowane przez USA nie spełniają polskich oczekiwań.

– Naszym zadaniem jest przedstawienie obiektywnego obrazu, analitycznego tła do negocjacji między USA i Polską, a nie podejmowanie decyzji – wyjaśnia nam Johnson. Dodaje jednak, że raport będzie zawierał także szacunek kosztów związanych z modernizacją.

Podobne zadanie ma jedna z podgrup, na jakie podzieliły się polskie i amerykańskie zespoły negocjujące kwestię tarczy i związanej z nią modernizacji. Jak jednak dowiaduje się „Rz”, termin zakończenia prac tego zespołu to najdalej połowa czerwca. – Oni skończą przed nami – przyznaje Johnson, ale podkreśla, że obie grupy będą nieustannie wymieniać informacje i dzielić się wnioskami.

RAND Corporation to szanowany, istniejący od 60 lat instytut politologiczny, w którym pracuje wielu byłych urzędników Pentagonu i Departamentu Stanu. – To standardowa procedura. Rząd USA rutynowo zleca prywatnym firmom tego rodzaju zadania – wyjaśnia nam Wes Mitchell, dyrektor badawczy Ośrodka Analiz Polityki Europejskiej (CEPA) w Waszyngtonie.

W studium chodzi o potrzeby Polski „w kontekście członkostwa w NATO”, a więc na przykład nasz udział w ekspedycjach sojuszu. Obrona powietrzna będzie jednym z głównych tematów. – Doskonale zdajemy sobie sprawę z zainteresowania polskiej strony tą kwestią – zapewnia Stuart Johnson.

Na sporządzenie raportu Pentagon dał RAND dziesięć tygodni: prace zaczęły się w kwietniu, a zakończyć się mają 1 lipca. – To niezwykle napięty termin jak na tak złożony i obszerny projekt. Czas jest tu największym problemem – przyznaje Johnson, dodając, że w normalnych warunkach studium tego rodzaju powinno zająć około sześciu miesięcy. Podkreśla jednak, że RAND zdąży wykonać wszystko, „koncentrując zasoby” na tym zadaniu. – Pentagon dał nam wyraźnie do zrozumienia, że jest to dla nich priorytetowa sprawa – dodaje Johnson.

Jak jednak sam przyznaje, prace wciąż znajdują się na „wstępnym etapie”. Jego zespół składa się z czterech starszych analityków i „pewnej liczby asystentów”, korzysta też regularnie z pomocy ekspertów z Pentagonu. I choć jest to projekt priorytetowy, to równocześnie Johnson będzie też w mniejszym wymiarze pracował nad paroma innymi.

– Tak krótki termin wykonania tego studium i zastosowanie dość ograniczonych środków może świadczyć albo o tym, że amerykański rząd ma zamiar przeznaczyć na pomoc dla Polski znaczące sumy bez szczegółowego wnikania w to, jak zostaną one wydane, albo że suma ta jest niezbyt znacząca i można w dość krótkim czasie określić sposoby jej wydania – mówi nam Wes Mitchell. Jego zdaniem ten pierwszy wariant nie wchodzi w rachubę.

W takim czasie RAND Corporation ma oszacować kondycję polskich sił zbrojnych i ich potrzeby