Dziecko przed ekranem. Rodzice powinni się martwić?

Badacze uważają, że o ile rodzice zainteresują się bardziej tym, w jaki sposób przebywanie przed ekranem ma wpływ na ich dzieci, nie powinni mieć dużych zmartwień. 

Podczas gdy generalnie wskazuje się, aby unikać ustalania limitów czasu przed ekranem, zaleca się, aby nie używać urządzeń elektronicznych na godzinę przed snem.

Eksperci twierdzą, że najbardziej istotne jest, aby korzystanie z urządzeń elektronicznych nie zastępowało snu, ćwiczeń czy czasu spędzanego z rodziną.

W czasopiśmie medycznym „BMJ Open” naukowcy zaprezentowali przegląd danych i analiz na temat tego, czy młodzież powinna mieć ograniczany czas na korzystanie z urządzeń elektronicznych.

Większość wskazówek zawartych w przeglądzie badaczy opierała się na czasie poświęconym oglądaniu telewizji, ale dotyczyła także używania telefonów i komputerów. 

W innym badaniu stwierdzono natomiast, że dziewczęta w porównaniu do chłopców, dwukrotnie częściej wykazują objawy depresji związane z używaniem mediów społecznościowych. Dotyczyło to dzieci w wieku 14 lat. 

”Brak dowodów na toksyczność"

Królewskie Kolegium Pediatrii i Zdrowia Dziecka (RCPCH), które nadzoruje kształcenie specjalistów w dziedzinie medycyny dziecięcej, opracowało wskazówki dla osób poniżej 18 roku życia.

Stwierdzono, że nie ma dobrych dowodów na to, że czas spędzany przed ekranem jest "toksyczny" dla zdrowia, mimo że wielu tak twierdzi. Z wielu dotychczasowych badań wynikało, że istnieje ścisły związek między częstym użytkowaniem ekranu a otyłością i depresją. Badacze z RCPCH przyjrzeli się temu i stwierdzili, że z dowodów nie wynika jasno, czy przyczyną problemów faktycznie jest częste korzystanie z ekranu. Badania przeprowadzone zostały przez ekspertów z University College London, w tym prezesa RCPCH, profesora Russella Vinera.

Kolegium stwierdziło, że ustalenie konkretnego limitu czasowego dla wszystkich dzieci nie jest wystarczające, ponieważ nie ma dowodów na to, że czas, który spędza się przed ekranem jest tak samo szkodliwy dla zdrowia dzieci w każdym wieku. Zamiast tego opublikowano serię pytań, które mają pomóc rodzicom w podjęciu decyzji dotyczących tego, ile czasu przed ekranem może spędzić ich dziecko. Pytania te wyglądają następująco: 

Czy czas Twojej rodziny jest pod kontrolą?

Czy korzystanie z ekranu wpływa na to, co rodzina chce robić?

Czy korzystanie z ekranu wpływa na sen?

Czy potrafisz kontrolować podjadanie podczas czasu spędzanego przed ekranem?

Dr Max Davie, zajmujący się promocją zdrowia w RCPCH, powiedział, że telefony, komputery i tablety są "świetnym sposobem na poznanie świata", ale rodzice często czują, że jest w nich coś "nieokreślenie złego”. - Jeśli żyjesz dobrze, odpowiedziałeś na te pytania i jesteś szczęśliwy, żyjesz i nie martwisz się, jest dobrze - powiedział. - Ale jeśli występują problemy i martwisz się, czas spędzany przed ekranem może być tym, co się do tego przyczynia - podkreślił. 

Dr Russell Viner powiedział także w rozmowie z BBC, że "ekrany są częścią współczesnego życia”. - Musimy trzymać się wskazówek, ważne jest zrównoważenie ryzyka i korzyści - zaznaczył. - Jedne wytyczne nie pasują do wszystkich, rodzice muszą myśleć o tym, co jest przydatne i pomocne dla ich dziecka - dodał. 

Viner podkreślił także, że rodzice powinni zastanowić się nad tym, jak sami korzystają z ekranów.

Co mówią rodzice?

Z BBC skontaktowali się rodzice, którzy nie zgadzają się z opinią przedstawioną w rozmowie z naukowcami. - Nie mam absolutnie żadnych wątpliwości, że czas spędzany przed ekranem szkodzi wydajności szkolnej i sportowej oraz niebezpiecznie uzależnia - powiedział dziennikarzom z BBC Andy, którego syn ma 14 lat. Dodał on także, że ograniczył swojemu synowi czas spędzany przed ekranem do piątku po szkole i soboty, i pomimo częściowego niezadowolenia syna, nastąpiła poprawa jego szkolnych wyników.

Zalecenie mówiące, że dzieci nie powinny używać urządzeń elektronicznych na godzinę przed snem, wynika z tego, że istnieją jasne dowody na to, że może to zaszkodzić jakości snu. Urządzenia elektroniczne stymulują mózg, a niebieskie światło wytwarzane przez nie może zakłócać wydzielanie hormonu snu. Mimo że wielu urządzeniach istnieją tryby nocne, nie ma dowodów na to, że są one skuteczne - podkreślają naukowcy. 

W wytycznych naukowcy zalecają, aby rodziny wspólnie omawiały czas spędzany przed ekranem, w oparciu o indywidualne potrzeby dziecka i wpływ urządzeń elektronicznych na sen, aktywność fizyczną i społeczną. W przypadku niemowląt i młodszych dzieci rodzice sami muszą decydować o tym, jakie treści oglądają ich dzieci i jak długo korzystają z urządzeń.

W miarę tego, jak dzieci dorastają, należy dążyć do tego, aby miały autonomię w zakresie używania ekranu. Badacze zaznaczają jednak, że powinno być to stopniowe i pod kontrolą osoby dorosłej. - Jeśli chodzi o czas spędzany przed ekranem, uważam, że ważne jest zachęcanie rodziców do robienia tego, co jest dobre dla ich rodziny - powiedział Viner. - Wiemy jednak, że jest to szara strefa, a rodzice potrzebują wsparcia i właśnie dlatego opracowaliśmy ten przewodnik. Sugerujemy ustanowienie granic właściwych dla wieku, omówionych przez rodziców i dzieci, które wszyscy w rodzinie rozumieją - dodał.