Jak chronić infrastrukturę krytyczną przed dronem?

Na początku października napisaliśmy w „Rzeczpospolitej”, że nad Baltic Pipe nie ma strefy zakazanej dla lotów statków bezzałogowych (DRA-P). Jakie zagrożenie dla obiektu istotnego dla bezpieczeństwa ekonomicznego państwa może to stwarzać?

Jędrzej Łukasiewicz: Należy pamiętać, że dronowe strefy geograficzne, tzw. Drone Areas Polska Agencja Żeglugi Powietrznej może wyznaczyć tylko w polskiej przestrzeni powietrznej. Popatrzmy zatem, które elementy Baltic Pipe mogą zostać objęte taką strefą. Do takich elementów z pewnością należą instalacje lądowe, które w moim przekonaniu bezwzględnie powinny być chronione. Oczywiście ochrona powinna być kompleksowa, a jednym z filarów tej ochrony powinna być ochrona przed potencjalnym atakiem z użyciem bezzałogowego statku powietrznego. Jednym z elementów ochrony przed bezzałogowymi statkami powietrznymi jest wyznaczenie strefy DRA-P.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Seria zdjęć pokazuje skutki porannego ataku na Kijów

Rano Rosja za pomocą dronów kamikadze przeprowadziła atak na Kijów. Seria zdjęć pokazuje moment j...

Jak działają platformy bezzałogowe?

Platformy bezzałogowe to platformy niezwykle uniwersalne, które mogą być wykorzystane w sposób bardzo różnorodny i tylko od fantazji pilota takiej platformy zależy w jaki sposób atak zostanie przeprowadzony. Możliwości ataku z użyciem bezzałogowych statków powietrznych jest bardzo wiele: wykorzystując urządzenia pokładowe takie jak kamery rejestrujące światło widzialne lub podczerwień można zbierać informacje o personelu ochrony, o jego podatnościach. Można też identyfikować technologie wykorzystywane w danym obiekcie. Bezzałogowy statek powietrzny może służyć do uderzeń kinetycznych, które to uderzenia same w sobie, ze względu na masę platformy, mogą spowodować uszkodzenie elementów instalacji, ale także do przenoszenia ładunku wybuchowego.

Powinniśmy wyciągać wnioski z obserwacji wojny na Ukrainie, gdzie drony niszczą infrastrukturę krytyczną np. stacje energetyczne.

Obecnie obserwując walki na Ukrainie możemy przekonać się jak łatwo ładunkiem wybuchowym można zniszczyć elementy infrastruktury krytycznej. Skutkiem są koszty finansowe i zakłócenie funkcjonowania systemów ważnych dla państwa. Oczywiście skutkiem ataku są też ofiary wśród ludzi. Bezzałogowy statek powietrzny może przenieść też np. długi drut i spowodować spięcie w napowietrznych liniach energetycznych. Takie ataki już miały miejsce, np. w Stanach Zjednoczonych próbowano atakować linie w Pensylwanii. To o czym mówię to tylko bezpośrednie skutki ataku. Pamiętajmy, że po skutecznym ataku możemy zaobserwować konsekwencje ekonomiczne, społeczne i polityczne, gdy niezadowolenie społeczne zmiecie rząd, który sobie nie radzi z terroryzmem lub nawet konsekwencje ekologiczne, gdy skutkiem ataku stanie się zanieczyszczenie otoczenia zaatakowanego obiektu.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Iran ma dostarczyć Rosji pociski balistyczne i drony. "Dostawa wkrótce"

Iran zadeklarował, że dostarczy Rosji pociski ziemia-ziemia oraz większą liczbę dronów - podała a...

Warto dodać, że potencjalny agresor może mieć też dostęp do danych umieszczonych w ogólnodostępnym geoportalu, który pokazuje infrastrukturę np. Baltic Pipe.

To oczywiście błąd. Zwracali na ten fakt uwagę prelegenci reprezentujący służby państwowe w czasie IX dorocznego Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej zorganizowanym przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Obecnie, wobec bardzo groźnej sytuacji za naszą wschodnią granicą, dane udostępniane na wspomnianym portalu zaczynają być ukrywane. Moim zdaniem korzystając z tych danych można paraliżować funkcjonowanie wielu instytucji, nawet tych które nie są na liście obiektów IK. O skuteczności ataku zawsze decyduje zakres wiedzy zebranej w trakcie rozpoznania obiektu.

Czy państwo powinno tworzyć warunki do budowania przez operatorów infrastruktury krytycznej systemów antydronowych? Co powinno być jego celem?

Oczywiście. Problem jest jednak wieloaspektowy. Po pierwsze powinno się stworzyć ramy prawne, które pozwolą operatorom IK na użycie systemów neutralizujących bezzałogowe statki powietrzne. W przepisach prawa muszą się zatem znaleźć choćby zapisy o odpowiedzialności za ich zestrzelenie. Wyobraźmy sobie, że bezzałogowy statek powietrzny, którego pilot naruszył przepisy prawa i wykonał przelot nad obiektem IK upada i w wyniku upadku zostaje zniszczona instalacja, albo zostaje poraniony lub co gorsze zabity człowiek. Od razu nasuwa się pytanie kto za to wszystko odpowie? Niestety, obecnie obowiązujące przepisy prawa nie odpowiadają na tak zadane pytanie. Kolejne pytanie to zagadnienia wykorzystania urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne do zagłuszania systemów pozycjonowania, do zakłócenia łączności statek – pilot lub emitujących impuls elektromagnetyczny o wysokiej energii niszczący elektronikę statku powietrznego. Które przepisy prawa obecnie obowiązującego regulują wykorzystanie tego typu broni ? Otóż nie ma takich podstaw prawnych.

Pamiętajmy, że system antydronowy składa się z podsystemu do detekcji i podsystemu do neutralizacji. Koszty tego typu urządzeń są dość poważne, a operatorzy IK nie zawsze mają kompetencje do oceny skuteczności proponowanych przez komercyjne podmioty systemów.

Kolejne zagadnienie do rozwiązania to stworzenie dobrych warunków do rozwoju firm produkujących nasze polskie rozwiązania antydronowe. Co jakiś czas publikowane są informacje na temat wykrytych luk w systemach ochrony fizycznej. Ostatnio Brytyjczycy informowali o lukach w oprogramowaniu kamer, które pozwalały zdalnie podglądać obraz rejestrowany przez kamery. Jeśli kupujemy systemy antydronowe to nie mamy gwarancji, że systemy te nie przekazują informacji do ich producenta. Nie mamy też pewności, że producent w imię własnych interesów, nie wyłączy tych systemów w dogodnym dla siebie momencie. Producenci polscy muszą mieć zatem dogodne warunki do rozwoju swojej technologii. Ale to nie wszystko. Polskie władze muszą mieć możliwość do testowania tych systemów po to by sprawdzić ich skuteczność. Obecnie nie mamy w Polsce poligonów do kontroli systemów. Ideę tworzenia tych poligonów w Polsce wraz z rządowym projektem budowy całego kompleksowego ekosystemu pojazdów bezzałogowych już opracowano. Niestety, tak dobrze oceniony przez administrację państwową projekt trafił na półkę Ministerstwa Infrastruktury, a stanowisko wspomnianego przeze mnie pełnomocnika ds. dronów kilka tygodni temu zlikwidowano. Ten projekt dawał nam szanse dogonić świat, był ambitny i otrzymał gwarancje finansowania z KPO.

Jeszcze innym wyzwaniem, także dla bezpieczeństwa obiektów IK, jest stworzenie systemu kontroli ruchu bezzałogowych statków powietrznych. Obecnie obowiązujące prawo pozwala wyznaczyć w przestrzeni korytarzy, którymi poruszają się bezzałogowe statki powietrzne, ale ani Polska Agencja Żeglugi Powietrznej ani Urząd Lotnictwa Cywilnego nie dysponują systemem, który w czasie rzeczywistym pozwalałby na kontrolę ruchu dronowego. Prace nad systemem kontroli są prowadzone, ale odpowiednich rozwiązań technicznych jeszcze nie wprowadzono.

Zespół Zadaniowy powołany Przy Dyrektorze Rządowego Centrum Bezpieczeństwa i Pełnomocnik Ministra Infrastruktury ds. bezzałogowych statków powietrznych opracował dokument „Standard Bezpieczeństwa dla Operatorów IK w zakresie zapobiegania, reagowania i ograniczania skutków zagrożeń ze strony systemów bezzałogowych”. Na co wskazuje ten dokument?