Służba celna: prezydent RP podpisał nowelizację ustawy

W zakresie służby celnej nowelizacja przewiduje m.in. rozwiązania mające na celu znaczące usprawnienie funkcjonowania służby celnej i zmniejszenie barier biurokratycznych, co w efekcie poprawi jakość oferowanych usług oraz przyniesie wymierne korzyści przedsiębiorcom i obywatelom mającym kontakt z organami celnymi.

Ułatwienia dla przedsiębiorców

Nastąpi scentralizowanie poboru należności celnych, podatkowych i innych przez wprowadzenie jednego okienka rozliczeniowego dla przedsiębiorców.

Wyznaczony zostanie dyrektor tylko jednej izby celnej do rozliczania należności celnych, podatkowych i innych. Oznacza to, że wpłaty będą dokonywane na konto jednej izby celnej. Rozwiązanie to umożliwi szybsze rozliczanie przedsiębiorców i podatników, a tym samym redukcję kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Będzie także wyznaczony dyrektor tylko jednej izby celnej do wykonywania zadań wierzyciela, co powinno przyspieszyć załatwianie spraw i usprawnić komunikację między dłużnikiem a wierzycielem. Postępowanie wierzycielskie będzie mniej uciążliwe i mniej zbiurokratyzowane wobec zobowiązanego.

Przewiduje się uproszczenie audytu przedsiębiorcy ubiegającego się o zezwolenie lub świadectwo na obrót towarami z zagranicą, a także wprowadzenie instytucji monitorowania (zamiast dotychczasowych kontroli) posiadaczy zezwoleń lub świadectw na prowadzenie obrotu z zagranicą wydanych w postępowaniu audytowym, jako formę współpracy służby celnej z wiarygodnymi podmiotami.

Służba celna na przejściach granicznych będzie mogła wykonywać niektóre zadania kontrolne należące do organów podległych ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi. Chodzi o kontrolę, niewymagającą specjalistycznej wiedzy i specjalnych urządzeń. Zadania kontrolne oraz sposób i warunki wykonywania takich kontroli zostaną doprecyzowane w rozporządzeniu. Proponowane rozwiązanie skróci procedury kontrolne przy przekraczaniu granicy.

Działania antykorupcyjne

Badaniami psychofizjologicznymi będą objęci funkcjonariusze celni pełniący służbę w oddziałach granicznych oraz osoby przewidywane do takiej służby (obecnie takie badania obejmują funkcjonariuszy z wydziałów zwalczania przestępczości). Są one konieczne, ponieważ funkcjonariusze celni pełniący służbę w takich oddziałach realizują zadania o szczególnym znaczeniu dla społeczeństwa i budżetu państwa (np. zapobiegają przemytowi wyrobów akcyzowych), dlatego oprócz odpowiednich kwalifikacji zawodowych, powinni mieć cechy osobowości, które np. zmniejszają ryzyko podatności na korupcję.

Aby dodatkowo wzmocnić działania antykorupcyjne, zostanie wprowadzony zakaz korzystania z prywatnych środków łączności (np. telefonów, laptopów, tabletów) przez funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w oddziałach granicznych i komórkach zwalczania przestępczości. Ma to wyeliminować sytuacje, w których funkcjonariusze celni, korzystając z takiego sprzętu mogą poinformować – celowo lub nieświadomie – nieuprawnione osoby o działaniach służbowych, które mogłyby ułatwić przemyt towarów i narazić skarb państwa na duże straty, a funkcjonariusza – na zarzut czerpania korzyści z zajmowanego stanowiska lub otrzymanie profitów z takiej działalności.

W ramach przeciwdziałania nepotyzmowi, będzie wprowadzony obowiązek składania przez funkcjonariuszy celnych i osoby zatrudnione w służbie celnej – informacji o pracy w służbie małżonków, krewnych, osób prowadzących z nim wspólne gospodarstwo domowe. Ma to wyeliminować podejrzenia o brak bezstronności i obiektywizmu w działaniach służbowych, a także ograniczyć wykorzystywanie stanowiska do protegowania i faworyzowania członków własnej rodziny.

Uposażenie podczas choroby

Funkcjonariusze celni w przypadku zwolnienia lekarskiego będą otrzymywać – jak pozostałe służby mundurowe – 80 proc. uposażenia. Rozwiązanie to oznacza przyjęcie zasad zbliżonych do obowiązujących w systemie powszechnym i innych służbach mundurowych.

Zarządzanie zasobami ludzkimi Stanowisko zastępcy dyrektora izby celnej od spraw organizacyjno-finansowych, logistycznych i technicznych będzie mógł zajmować członek korpusu służby cywilnej. Wszyscy kandydaci na to stanowisko, tj. funkcjonariusze celni czy członkowie korpusu służby cywilnej – będą poddani rekrutacji. Pozwoli to wybrać najlepszego kandydata. Doprecyzowano sytuacje, umożliwiające przeniesienie na stałe lub czasowo dyrektora izby celnej, naczelnika urzędu celnego i ich zastępców. Chodzi tu o szczególnie uzasadnione przypadki, jak np. zapewnienie właściwej organizacji i sprawnego funkcjonowania jednostki organizacyjnej.

Dodatkowo nowelizacja ustawy zawiera istotne dla funkcjonariuszy zmiany w zakresie stosunku służbowego. Obejmują one m.in.:

1) ochronę funkcjonariusza polegającą na wyłączeniu ewentualnej odpowiedzialności karnej funkcjonariusza, gdyby okazało się, że popełnił przestępstwo w wyniku wykonania polecenia służbowego;

2) wprowadzenie możliwość fakultatywnego zawieszenia funkcjonariusza w przypadku złożenia przeciwko niemu subsydiarnego aktu oskarżenia (dotychczas było to zawieszenie obligatoryjne). Oznacza to, że w sytuacji, gdy będzie złożony tzw. subsydiarny akt oskarżenia (czyli quasi-prywatny) przeciw funkcjonariuszowi do sądu, wówczas to prawo umożliwi, że funkcjonariusz ten nie będzie obligatoryjnie zawieszany w pełnieniu obowiązków. W takim przypadku dyrektor izby celnej oceni, czy (zależnie od okoliczności) zasadne jest zastosowanie tego środka, czy nie. Wprowadzenie tej zmiany to bardzo ważny element w obszarze Służby Celnej dotyczący bezpieczeństwa funkcjonariuszy celnych;

3) obowiązek wydania decyzji w przypadku zniesienia lub reorganizacji jednostki organizacyjnej, po przyjęciu przez funkcjonariusza proponowanych warunków;

4) przyznanie prawa do nagrody jubileuszowej funkcjonariuszowi przechodzącemu na emeryturę lub rentę, jeżeli w dniu zwolnienia ze służby do wymaganego okresu, za który taka nagroda przysługuje, będzie mu brakować nie więcej niż 12 miesięcy;

5) ustalenie korzystniejszych zasad obliczania wysokości nagrody rocznej;