Reklama

Mundurowi muszą płacić za pozwy. Ważna uchwała SN

Funkcjonariusz Służby Więziennej musi zapłacić za pozew w sprawie pracowniczej – orzekł Sąd Najwyższy.

Publikacja: 15.04.2025 18:32

Mundurowi muszą płacić za pozwy. Ważna uchwała SN

Foto: PAP/Darek Delmanowicz

Sprawa, na której kanwie zapadła uchwała, dotyczyła funkcjonariusza Służby Więziennej, który wniósł o zasądzenie od aresztu śledczego odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 183d kodeksu pracy). Sąd rejonowy zwrócił jednak pozew w związku z nieuiszczeniem przez powoda należnej opłaty.

Kto jest zwolniony z kosztów w sprawach pracowniczych?

W uzasadnieniu powołał się na art. 2 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 959). Zgodnie z tym przepisem strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, musi uiścić koszty sądowe. Natomiast stosownie do art. 3 ust. 2 pkt 1 opłacie podlega m.in. pozew. Wspomniana ustawa przewiduje również wyjątki od tej ogólnej zasady. Przykładowo zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 kosztów sądowych nie musi ponosić m.in. pracownik wnoszący powództwo w sprawie z zakresu prawa pracy.

W ocenie sądu, powód występujący z pozwem w niniejszej sprawie nie jest jednak pracownikiem w rozumieniu art. 2 k.p. (tj. osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę). Jest natomiast funkcjonariuszem wykonującym czynności na podstawie stosunku służby.

Jest jeszcze inny aspekt tej sprawy. Jak wskazał sąd, zgodnie z utrwalonymi poglądami judykatury przypadki roszczeń funkcjonariuszy służb mundurowych nie są sprawami z zakresu prawa pracy dotyczącymi roszczeń ze stosunku pracy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą.

Czytaj więcej

Płace miały być jawne. Co zostało z pomysłu po sejmowych pracach?
Reklama
Reklama

Sama okoliczność, że przepisy nadają sądowi pracy kompetencje do rozstrzygania niektórych kategorii przypadków ze stosunku służbowego funkcjonariuszy, nie przesądza o tym, że są to sprawy z zakresu prawa pracy. Sędzia nie znalazł więc podstaw do zwolnienie funkcjonariusza z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych i zwrócił pozew.

Powód wniósł zażalenie od tego rozstrzygnięcia. Sąd okręgowy, który miał je rozpoznawać, nabrał jednak wątpliwości interpretacyjnych. Zapytał SN, czy funkcjonariusz służby więziennej, wnosząc pozew do sądu pracy, powinien być traktowany na równi z pracownikiem, o jakim stanowi art. 2 k.p.? I czy w związku z tym korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych, czy też powinien uiścić opłatę od pozwu?

SO wskazał, że w orzecznictwie sądów powszechnych prezentowane są dwa kierunki orzecznicze.

Zgodnie z pierwszym, dopuszczalność rozpoznania określonych roszczeń ze stosunku służbowego funkcjonariusza przez sąd pracy nie skutkuje automatycznie zmianą statusu powoda (na pracownika).

Przeciwny pogląd stanowi, że funkcjonariusz jest zwolniony z opłat, gdyż takowych nie wymaga od nich żadna ustawa szczególna.

Czytaj więcej

Kto zaatakuje ratownika medycznego, posiedzi nawet pięć lat
Reklama
Reklama

Sąd Najwyższy każe płacić funkcjonariuszom

SN w podjętej we wtorek uchwale wskazał, że funkcjonariusz Służby Więziennej, wnosząc pozew do sądu pracy w sprawach dotyczących uposażenia, na podstawie art. 220 ustawy o Służbie Więziennej (tekst jedn. DzU z 2024 r., poz. 1869) nie korzysta z ustawowego zwolnienia z kosztów sądowych, przewidzianego w art. 96 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Jak wskazała w ustnych motywach sędzia Renata Żywicka, do rozstrzygnięcia były dwie kwestie, które miały wpływ na treść uchwały. Po pierwsze, status funkcjonariusza Służby Więziennej w postępowaniu o roszczenia ze stosunku służbowego toczącym się przed sądem pracy. Po drugie, czy w takim wypadku można zakwalifikować opisany przypadek do spraw z zakresu prawa pracy. Na obydwie wątpliwości SN udzielił odpowiedzi negatywnej.

I tak, jak wskazała sędzia Żywicka, osoby, które są zatrudnione na podstawie niepracowniczych stosunków służbowych, w tym funkcjonariusze Służby Więziennej, nie są pracownikami w rozumieniu art. 2 k.p. 

Natomiast w kwestii ustalenia charakteru prawnego sprawy funkcjonariusza dotyczącej naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu sędzia sprawozdawca zauważyła, że roszczenia z tego tytułu nie mogą być konstruowane w oparciu o przepisy kodeksu pracy. Ustawa o Służbie Więziennej nie zawiera bowiem żadnego odesłania do ich stosowania.

W efekcie, funkcjonariusz SW nie skorzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych jak pracownik.

Sygnatura akt.  III PZP 7/24

Prawo w Polsce
Karol Nawrocki zawetował kolejną ustawę. „Kojce wielkości miejskich kawalerek”
Nieruchomości
Zapadł wyrok, który otwiera drogę do odszkodowań za stare słupy
Sądy i trybunały
Majątki sędziów nie będą już jawne? TK o sędziowskich oświadczeniach
Praca, Emerytury i renty
Aż cztery zmiany w grudniu 2025. Nowy harmonogram wypłat 800 plus
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Nieruchomości
Wspólnoty i spółdzielnie będą mogły zakazać Airbnb? Jest projekt ustawy
Materiał Promocyjny
Nowa era budownictwa: roboty w służbie ludzi i środowiska
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama