Kto płaci VAT – gmina czy urząd

Za podatników nie uznaje się organów władzy publicznej ani obsługujących je urzędów

Aktualizacja: 26.01.2009 06:50 Publikacja: 26.01.2009 06:00

Kto płaci VAT – gmina czy urząd

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys

Red

Gmina, będąc jednostką zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, posiada osobowość prawną, a w związku z tym w obrocie prawnym działa za pośrednictwem swoich organów. Organem wykonawczym gminy jest wójt, burmistrz lub prezydent (art. 26 ust. 1 u.s.g.), który wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy (art. 33 ust. 1 u.s.g.). Gmina jest zatem samorządową osobą prawną, która nie ma własnych struktur organizacyjnych, natomiast nałożone na nią zadania wykonuje za pośrednictwem swych organów, a w praktyce urzędu gminy.

[srodtytul]Przesłanka samodzielności[/srodtytul]

Mając na względzie treść przywołanych przepisów, w mojej ocenie urząd gminy nie powinien być uznany za odrębnego od gminy podatnika VAT. Nie można zaakceptować sytuacji, w której jako odrębny podatnik VAT występuje jednostka stanowiąca jedynie wydzielony aparat pomocniczo-techniczny osoby prawnej. Należy bowiem podkreślić, że to [b]gmina jako osoba prawna stanowi rzeczywistą stronę czynności cywilnoprawnych podlegających w określonych przypadkach opodatkowaniu VAT. Natomiast wszelkie działania urzędu gminy w tym zakresie wynikają z tego, że do jego zadań należy obsługa gminy,[/b] a nie z faktu, iż jest on odrębnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Za powyższą interpretacją przemawia także treść art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą podatnikami są podmioty „wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą”. Urząd gminy działający w imieniu i na rzecz gminy z pewnością nie spełnia w omawianym zakresie przesłanki samodzielności.

[srodtytul]Jeden NIP i deklaracja[/srodtytul]

W związku z powyższym gmina oraz faktycznie wykonujący jej zadania aparat pomocniczy w postaci urzędu gminy w zakresie VAT powinny się posługiwać jednolitym (tj. przysługującym gminie jako podatnikowi VAT) numerem identyfikacji podatkowej (NIP). W rezultacie, wszelkie dokumenty wymagające posłużenia się NIP sporządzane w praktyce przez urząd gminy, a dotyczące czynności z zakresu VAT, których stroną jest gmina, powinny być oznaczane numerem NIP gminy (tj. podmiotu, w którego imieniu wykonywane są wspomniane czynności objęte zakresem opodatkowania VAT), nawet jeśli urząd gminy posiada odrębny NIP (np. nadany w związku z innymi czynnościami obligującymi ten urząd do dokonania identyfikacji podatkowej).

Przedstawiony pogląd jest podzielany w rozstrzygnięciach sądów administracyjnych. Przykładowo w[b] wyroku WSA w Łodzi z 23 października 2007 r. (sygn. I SA/Łd 770/07)[/b] sąd stwierdził m.in., że „okoliczność, iż wszelkie działania w imieniu danej gminy realizuje urząd, nie może mieć istotnego znaczenia dla kwestii podmiotowości podatkowej gminy w zakresie podatku od towarów i usług. Urząd gminy, wykonując czynności cywilnoprawne zastrzeżone dla gminy, nie działa samodzielnie, lecz w imieniu gminy. Dlatego nie powinno budzić wątpliwości, iż [b]w przypadku wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od towarów i usług podatnikiem tego podatku jest właściwa jednostka samorządu posiadająca osobowość prawną”.[/b]

Podobne stanowisko w tej kwestii zajmują obecnie organy podatkowe. Przykładowo w [b]interpretacji z 2 października 2008 r. (nr ILPP1/443-667/08-2/AI) [/b]dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził m.in., że „(…) podatnikiem podatku od towarów i usług w stosunku do całej działalności (gminy i urzędu gminy) jest wyłącznie gmina jako jednostka samorządu terytorialnego posiadająca osobowość prawną. Dlatego też dla celów podatku od towarów i usług gmina i urząd powinny stosować jednakowe oznaczenie (numer identyfikacji podatkowej), tj. NIP nadany gminie, oraz składać jedno rozliczenie deklaracyjne w podatku od towarów i usług”.

[srodtytul]Przeciwne głosy w dyskusji[/srodtytul]

W mojej ocenie trudno się zgodzić z poglądem przeciwnym, forsowanym w analizowanej kwestii przez część doktryny prawnopodatkowej, zgodnie z którym to urząd powinien być traktowany jako podatnik VAT, natomiast gmina powinna być pozbawiona tego statusu.

Jako argument na poparcie wskazanej tezy powoływane jest m.in. rozporządzenie ministra finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (np. [b]interpretacja naczelnika Urzędu Skarbowego w Kępnie z 31 lipca 2007 r., nr ZP/443-04/2007[/b]). Rozporządzenie to nie przewiduje konta do rozliczeń VAT dla jednostek samorządu terytorialnego (w tym gmin), natomiast przewiduje takie konta dla jednostek budżetowych (w tym urzędów gmin). Argument ten należy uznać w mojej ocenie za chybiony, ponieważ statusu podatkowego podmiotu na gruncie VAT nie można oceniać na podstawie przepisów wykonawczych dotyczących prawa bilansowego.

Moim zdaniem nie jest też trafne wywodzenie podmiotowości prawnopodatkowej urzędu gminy w zakresie VAT z faktu posiadania przez urząd odrębnego od gminy numeru NIP (np. w związku z pełnieniem przez urząd funkcji płatnika podatku dochodowego z tytułu pełnienia roli pracodawcy). Określenie, czy dana jednostka organizacyjna jest podatnikiem w zakresie danego podatku, powinno się bowiem odbywać z uwzględnieniem zasad dotyczących ustalania statusu podatnika na gruncie przepisów regulujących poszczególne podatki. W analizowanym przypadku rozstrzygające są przepisy regulujące podmiotowość podatkową w zakresie VAT, które – jak wskazano powyżej – nie przyznają urzędom gmin statusu podatnika VAT.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii Gide Loyrette Nouel[/i]

[ramka][b]Urząd to tylko aparat pomocniczy[/b]

Nie można art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług interpretować w oderwaniu od wynikającej z art. 15 ust. 1 tej ustawy definicji podatnika jako podmiotu wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu ust. 2 tego artykułu. Działalność ta musi być wykonywana samodzielnie – we własnym imieniu i na własny rachunek. Skoro urząd gminy jest jedynie strukturą organizacyjną (działającą w formie gminnej jednostki budżetowej) będącą aparatem pomocniczym organu wykonawczego gminy, której jedynym celem jest zapewnienie sprawnej realizacji zadań organu gminy, a nie zadań gminy, to wykonywanie tych zadań (czynności) następuje zawsze w imieniu i na rzecz gminy będącej organem władzy publicznej – jednostki samorządu terytorialnego[b] (wyrok WSA w Lublinie z 9 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Lu 167/08)[/b]. [/ramka]

Gmina, będąc jednostką zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, posiada osobowość prawną, a w związku z tym w obrocie prawnym działa za pośrednictwem swoich organów. Organem wykonawczym gminy jest wójt, burmistrz lub prezydent (art. 26 ust. 1 u.s.g.), który wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy (art. 33 ust. 1 u.s.g.). Gmina jest zatem samorządową osobą prawną, która nie ma własnych struktur organizacyjnych, natomiast nałożone na nią zadania wykonuje za pośrednictwem swych organów, a w praktyce urzędu gminy.

Pozostało 91% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów