Komu gmina odda grunt w trwały zarząd

Trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. Zasady oddawania nieruchomości stanowiących własność gmin, powiatów czy województw samorządowych określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=90AA3D54463581FC9D6EBB700C13CB36?id=175872]ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami[/link], a konkretnie jej art. 43 – 50.

Przedmiotem trwałego zarządu może być co do zasady nieruchomość gruntowa, zarówno zabudowana, jak i zabudowy pozbawiona. W trwały zarząd nie można natomiast oddać samego budynku. Wynika to z tego, że aby gmina mogła ustanowić tą formę władania nieruchomością, to zarówno grunt, jak i postawiony na nim budynek muszą stanowić jej własność, a w konsekwencji budynek nie jest odrębną nieruchomością.

Tą formę władania gmina może ustanowić na nieruchomościach, których jest użytkownikiem wieczystym. Stanowi o tym wprost art. 43 ust. 5 omawianej ustawy, zgodnie z którym grunty stanowiące przedmiot użytkowania wieczystego jednostki samorządu terytorialnego oddaje się w trwały zarząd odpowiedniej samorządowej jednostce organizacyjnej, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej.

[b]W trwały zarząd można również oddać udział we współwłasności lub użytkowaniu wieczystym nieruchomości. Ponadto możliwe jest oddanie w tę formę władania jednej nieruchomości kilku jednostkom organizacyjnym w częściach ułamkowych.[/b]

W takiej sytuacji należy jednak określić sposób korzystania z tej nieruchomości przez poszczególne jednostki organizacyjne (por. art. 49 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

[srodtytul]Z urzędu – nie, z mocy prawa – tak[/srodtytul]

Trwały zarząd może być ustanowiony zarówno na czas określony, jak i bezterminowo. Jeżeli prawo to zostanie ustanowione na oznaczony z góry okres, to po jego upływie automatycznie wygasa. W takiej sytuacji, aby trwały zarząd przedłużyć, konieczne jest wydanie nowej decyzji. W tej bowiem formie – zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami – następuje oddanie nieruchomości w tę formę władania.

Uwaga! Trwały zarząd nie może być ustanowiony z urzędu. Przesądza o tym treść art. 44 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym do ustanowienia tej formy władania na rzecz np. gminnego zakładu komunalnego konieczny jest wniosek tej jednostki. Ustawodawca przewidział natomiast sytuacje, w których trwały zarząd powstaje z mocy prawa. [b]Następuje to , gdy jednostka organizacyjna nabędzie nieruchomość na rzecz gminy.[/b] W takim przypadku uzyskuje ona trwały zarząd tej nieruchomości z dniem nabycia z mocy prawa, bez konieczności składania wniosku i wydawania decyzji.

[srodtytul]Powiadomienie albo zgoda[/srodtytul]

Szczegółowe zasady korzystania z nieruchomości oddanych w trwały zarząd określa rada gminy. Jeżeli tego nie zrobi, zastosowanie mają przepisy ustawowe, zgodnie z którymi gminnym jednostkom organizacyjnym przysługuje prawo do korzystania z nieruchomości, którymi władają, przede wszystkim w celu prowadzenia ich działalności statutowej. Ponadto przysługuje im uprawnienie do zabudowy, odbudowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy lub remontu obiektu budowlanego znajdującego się na gruncie.

Warunkiem jest jednak, aby wszystkie te czynności prowadzone były zgodnie z przepisami prawa budowlanego i za zgodą organu nadzorującego.

Gminna jednostka organizacyjna może ponadto taką nieruchomość lub jej część oddać w dzierżawę, najem lub użyczenie.

Zawarcie powyższych umów obwarowane jest jednak pewnymi ograniczeniami. Po pierwsze, kontrakty te nie mogą być zawarte na czas dłuższy niż ten, na który trwały zarząd został ustanowiony. Po drugie, jeżeli umowa zawierana jest na czas oznaczony do lat trzech, wymagane jest zawiadomienie organu właściwego i organu nadzorującego. Po trzecie w przypadku, w którym umowa taka miałaby zostać zawarta na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata lub na czas nieoznaczony, konieczne jest uzyskanie zgody tych organów. Zgoda jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.

Gminna jednostka organizacyjna ma prawo wypowiedzenia, za zgodą organu nadzorującego, każdej umowy najmu, dzierżawy i użyczenia nieruchomości lub jej części, obciążających nieruchomość objętą trwałym zarządem, z zachowaniem trzymiesięcznego terminu wypowiedzenia.

[srodtytul]Powody wygaśnięcia[/srodtytul]

Trwały zarząd wygasa z upływem terminu, na który został ustanowiony, albo na skutek wydania decyzji o jego wygaśnięciu. Samodzielnymi przyczynami uzasadniającymi wydanie takiej decyzji są:

- korzystanie z nieruchomości niezgodnie z przeznaczeniem;

- zmiana jej przeznaczenia w planie miejscowym uniemożliwiająca dotychczasowy sposób korzystania;

- korzystanie z nieruchomości w sposób powodujący takie pogorszenie środowiska naturalnego, że zagraża to życiu lub zdrowiu ludzkiemu.

Decyzja stwierdzająca wygaśnięcie trwałego zarządu może być również wydana w sytuacji, w której nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o jego ustanowieniu. Zaznaczyć trzeba, że zbędność ta powinna mieć trwały charakter. Uwaga! [b]Wygaśnięcie trwałego zarządu jest równoznaczne z wypowiedzeniem umów zawartych pomiędzy jednostką organizacyjną a osobą trzecią, na mocy których nieruchomość została wydzierżawiona, wynajęta czy użyczona (por. wyrok NSA z 25 stycznia 2008 r., sygn. akt I OSK 1995/06). [/b]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Wójt może z urzędu wydać decyzję o wygaśnięciu trwałego zarządu również w sytuacji, gdy jednostka organizacyjna nie zawiadomiła o oddaniu nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie. Taki sam skutek ma sytuacja, w której umowy te zostały podpisane bez uzyskania zgody właściwych organów.[/ramka]