Wójt decyduje o redukcji opłaty

W tym dniu bowiem upływa 18-miesięczny okres przejściowy liczony od dnia opublikowania [b][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/orzecznictwo/orzeczenie.spr?id=352190]wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 stycznia 2010 r. (Sygn. akt K 9/08) [/link][/b] stwierdzającego niezgodność z konstytucją dwóch przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179106]ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (DzU nr 175, poz. 1459 ze zm.)[/link].

W orzeczeniu tym TK stwierdził, że obligatoryjne bonifikaty przysługujące osobom fizycznym od jednostek samorządu terytorialnego na podstawie art. 4 ust. 8 i 9 tej ustawy są niezgodne z konstytucją. Nadal jednak wszyscy zainteresowani mogą składać wnioski o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność nieruchomości do końca terminu przewidzianego w art. 1 ust. 5 ustawy z 29 lipca 2005 r., czyli do 31 grudnia 2012 r.

[srodtytul]Grono uprawnionych[/srodtytul]

Możliwość [b]przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości przysługuje osobom fizycznym, które w dniu wejścia w życie ustawy – czyli 13 października 2005 r. – były użytkownikami wieczystymi nieruchomości[/b] zabudowanych na cele mieszkaniowe lub garażowe.

Z uprawnienia tego mogą skorzystać również osoby fizyczne, które w tej dacie były użytkownikami wieczystymi nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową lub garażową albo nieruchomości rolnych w rozumieniu kodeksu cywilnego.

Użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej nie można przekształcić w prawo jej własności jedynie w sytuacji, gdy w planie miejscowym albo w decyzji o warunkach zabudowy została ona przeznaczona na cele inne niż rolnicze (art. 1 ust. 1).

Z wnioskiem o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność nieruchomości mogą wystąpić również osoby fizyczne będące w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi nieruchomości – niezależnie od jej przeznaczenia – jeżeli użytkowanie wieczyste uzyskały (art. 1 ust. 1a):

- w zamian za wywłaszczenie lub przejęcie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa na podstawie innych tytułów, przed 5 grudnia 1990 r.;

- na podstawie art. 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=85073]dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. nr 50, poz. 279)[/link].

[b]Z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności nieruchomości mogą również wystąpić osoby fizyczne i prawne będące właścicielami lokali, których udział w nieruchomości[/b] wspólnej obejmuje prawo użytkowania wieczystego, a także spółdzielnie mieszkaniowe będące właścicielami budynków mieszkalnych lub garaży (art. 1 ust. 2).

Ustawodawca przewidział również, że z prawa przekształcenia użytkowania wieczystego we własność mogą skorzystać także osoby fizyczne, które użytkowanie wieczyste nieruchomości – na podstawie art. 7 dekretu z 26 października 1945 r. w własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy – uzyskały po 13 października 2005 r. Taka sama zasada ma zastosowanie do osób fizycznych i prawnych, które po tej dacie nabyły udział w użytkowaniu wieczystym gruntu związany z prawem do lokalu.

[srodtytul]Następcy prawni[/srodtytul]

Z możliwości przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości we własność skorzystać mogą ponadto osoby fizyczne będące następcami prawnymi osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 1a omawianej ustawy, jak również osoby fizyczne i prawne będące następcami prawnymi osób, o których mowa w art. 1 ust. 2. Jednocześnie ustawa nie precyzuje, od jakiego rodzaju następstwa prawnego jej przepisy uzależniają możliwość skorzystania z możliwości przekształcenia.

W nauce prawa można rozróżnić dwa rodzaje następstwa prawnego (sukcesji) – pełne (uniwersalne) oraz szczególne (syngularne). Z następstwem prawnym pełnym mamy do czynienia w sytuacji, w której nabywca wstępuje w ogół praw przysługujących zbywcy. Natomiast w przypadku sukcesji szczególnej następca prawy uzyskuje jedynie część praw przysługujących zbywcy. Z następstwem pełnym mamy do czynienia przy dziedziczeniu, natomiast następstwo prawne szczególne może być wynikiem sprzedaży, zamiany czy darowizny.

Ponieważ ustawodawca nie sprecyzował, o jakiego rodzaju następstwo prawne chodzi, przyjąć należy, że z dobrodziejstw ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości skorzystać może zarówno ten, kto użytkowanie wieczyste odziedziczył, jak i ten, kto nabył to prawo w drodze kupna. Potwierdza to [b]wyrok NSA z 27 listopada 2008 r. (I OSK 1687/07)[/b].

[srodtytul]Możliwe bonifikaty[/srodtytul]

Przekształcenie użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności nie odbywa się za darmo. Jak bowiem wynika z treści art. 4 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 r., osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi (Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego) opłaty z tytułu tego przekształcenia.

Jej wysokość wynika z decyzji o przekształceniu prawa.

[b]Wydaje ją wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu (województwa) – w przypadku nieruchomości stanowiących własność JST, albo starosta – w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa.[/b]

Co do zasady opłatę uiszcza się jednorazowo. Ustawodawca dopuścił jednak możliwość rozłożenia tej kwoty na raty. Zawsze następuje to na wniosek użytkownika wieczystego, na czas nie krótszy niż dziesięć lat i nie dłuższy niż lat 20. Okres spłat może być – w wyjątkowych sytuacjach – krótszy niż dziesięć lat, ale żądanie takie musi jasno wynikać z wniosku użytkownika. Wierzytelność z tytułu opłaty podlega zabezpieczeniu hipoteką przymusową na nieruchomości objętej przekształceniem.

Wójt (zarząd) czy starosta może udzielić bonifikaty od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność. Podstawą ich udzielenia jest albo zarządzenie wojewody, gdy przekształcenie obejmuje grunt należący do Skarbu Państwa, albo uchwała rady (sejmiku) – w przypadku, gdy operacja ta dotyczy nieruchomości należącej do gminy, powiatu lub województwa samorządowego. Takie rozwiązanie obowiązuje od 7 stycznia 2010 r.

Natomiast [b]jeszcze przez najbliższe 14 miesięcy osoby fizyczne spełniające określone kryteria mogą skorzystać z obligatoryjnych bonifikat – przewidzianych w art. 4 ust. 8 i 9 ustawy[/b], przy nabywaniu własności gruntu od jednostek samorządu terytorialnego.