Tworząc nowe struktury ulepszajmy istniejące

Rozmowa z dr Stefanem Płażkiem o prezydenckim projekcie ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w samorządzie terytorialnym

Publikacja: 19.05.2011 04:39

Tworząc nowe struktury ulepszajmy istniejące

Foto: Fotorzepa, Kuba Kamiński kkam Kuba Kamiński Kuba Kamiński

Rz: Konsultacje prezydenckiego projektu ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w  samorządzie terytorialnym właśnie się zakończyły. Jakie rozwiązania proponuje?

Stefan Płażek

: Wprowadza wiele nowych, interesujących struktur o charakterze opiniodawczo-doradczym (konferencje, konwenty). Jednocześnie jednak nie reformuje instytucji już istniejących. Mam na myśli przede wszystkim obowiązującą zasadę wolnego mandatu radnego.

Zasada ta obowiązuje również w parlamencie. Dlaczego uważa pan, że w samorządzie należałoby ją zmienić?

Głównie dlatego, że pozbawia wyborców realnego wpływu na przedstawicieli. Raz wybrany radny może zupełnie zerwać kontakty z wyborcami, postępować wbrew ich stanowisku i interesowi. Może też przestać zajmować się czymkolwiek, a jego wyborcy nie mają instrumentów, aby go zdyscyplinować, a co do wójta – już mają.

Prezydencki projekt przewiduje tworzenie nowych struktur, które zdaniem ustawodawcy mają umocnić władzę mieszkańców w gminie. Czy rzeczywiście można tego oczekiwać?

Projekt tworzy nowe ciała i struktury, które mają funkcjonować równolegle do już istniejących. Na pewno zwiększa to uprawnienia mieszkańców, ale też może doprowadzić do zdejmowania części odpowiedzialności za błędne działania funkcjonariuszy samorządowych. Zyskają oni argument, że np. dana sprawa została załatwiona zgodnie z wynikiem konsultacji społecznych czy wysłuchania obywatelskiego.

Czy jednak jest sens wprowadzania dwóch odrębnych instytucji, które mają jeden cel: umożliwić mieszkańcom wypowiedzenie się na dany temat?

Myślę, że obie konstrukcje można by scalić. Z przepisów wynika przecież, że różnica między konsultacjami a wysłuchaniem jest taka, iż przeprowadzenie wysłuchania obywatelskiego ma być w pewnych kwestiach obligatoryjne. Czy jest sens tworzenia dwóch bytów i nazw? Wystarczyłoby przecież wskazanie pod koniec rozdziału o konsultacjach, że ich przeprowadzenie w takich, a takich sprawach jest obligatoryjne.

Jednocześnie w projekcie brakuje postanowień o wiele ważniejszych, np. o konsekwencjach nieodbycia czy nieprawidłowego przeprowadzenia konsultacji (wysłuchania). Nie znajdziemy odpowiedzi na pytanie, czy i komu w takiej sytuacji przysługuje skarga do sądu.  Nie ma też przepisów określających konsekwencje prawne, gdy między wynikami konsultacji (wysłuchania) a podjętymi działaniami władz zachodzą istotne rozbieżności. Czy jest to argument za uchyleniem uchwał lub zarządzeń w trybie nadzorczym?

Projekt zmienia również zasady funkcjonowania jednostek pomocniczych gmin.

W zasadzie tworzy nowe ciała opiniodawcze: konferencje przewodniczących jednostek pomocniczych. Co to da? Czy pragnienie – słuszne – uzyskiwania stanowisk jednostek pomocniczych w niektórych kategoriach spraw lokalnych wymaga aż tworzenia nowych organów złożonych z przewodniczących tych jednostek? W czym opinia wyrażona w formie uchwały tego ciała ma być lepsza od samodzielnych opinii każdej z jednostek pomocniczych?

Nowa regulacja umożliwiałaby zawieranie unii personalnej na szczeblu powiatów: prezydent miasta na prawach powiatu mógłby zostać starostą sąsiedniego powiatu ziemskiego.

To rozwiązanie budzi wątpliwości. Czy jest sens wprowadzania takiej unii tylko na czas jednej kadencji? Może się okazać rozwiązaniem kosztownym. Zwłaszcza gdy z połączeniem funkcji prezydenta miasta i starosty wiązać się będzie połączenie urzędu miasta i starostwa powiatowego. To rodzi konieczność scalania, a później rozdzielania kompetencji, nadzoru kierowniczego i służbowego. Proszę zwrócić uwagę, że pracownicy obu urzędów staliby się pracownikami urzędu połączonego. Gdyby ten się znów podzielił, obie części rozłączone byłyby odpowiedzialne (każda z osobna) za zobowiązania dotychczasowej jednostki wspólnej. Lepsze jest połączenie na stałe dwóch jednostek tego samego szczebla w jedną, jeżeli  poprawi to ich funkcjonowanie.

—rozmawiał Michał Cyrankiewicz

Przeczytaj także artykuły:

Skomentuj ten artykuł

Rz: Konsultacje prezydenckiego projektu ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w  samorządzie terytorialnym właśnie się zakończyły. Jakie rozwiązania proponuje?

Stefan Płażek

Pozostało 95% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara