Szczecin idzie z użytkowaniem wieczystym do Trybunału Konstytucyjnym

Do Trybunału Konstytucyjnego właśnie wpłynął wniosek radnych ze Szczecina w sprawie nowych zasad przekształcania użytkowania w odrębną własność. W sumie skarżą cztery przepisy ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (DzU z 2005 nr 175 poz. 1459). A dokładnie art. 1 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 4 ust. 9 i ust. 13.

Za szeroki krąg

Wskazane przepisy obowiązują od 9 października 2011 r. Wprowadziła je nowelizacja ustawy o przekształceniu użytkowania z 28 lipca 2011 r.

Zdaniem radnych ze Szczecina uchwalając je, ustawodawca naruszył konstytucję, ponieważ rozszerzył prawa do przekształcenia na niemal wszystkich mających status użytkowników 13 października 2005 r., a także na każdy rodzaj nieruchomości, w tym te o charakterze komercyjnym.

Do 9 października 2011 r. było można bowiem wykupić jedynie nieruchomości rolne, mieszkaniowe oraz garaże. Z tego przywileju korzystały tylko osoby fizyczne i w absolutnie wyjątkowych wypadkach osoby prawne, np. spółdzielnie.

W efekcie lipcowej nowelizacji gminy zostały pozbawione dochodów, które mogłyby uzyskiwać z tytułu opłat rocznych za użytkowanie wieczyste nieruchomości przez kolejne lata, i to bez należnej rekompensaty.

Tymczasem art. 167 ust. 1 i 2 konstytucji wyraźnie wskazuje, że jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednich do przypadających im zadań, a mogą być nimi dochody własne, w tym z nieruchomości komunalnych.

Poza tym zgodnie z konstytucją jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną i przysługuje im prawo własności oraz inne prawa majątkowe, a ich samodzielność w tym zakresie podlega ochronie sądowej (art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 2 i art. 165 ust. 1 konstytucji).

Tymczasem miasto nie może odmówić przekształcenia prawa użytkowania wieczystego, na którym w określonym terminie powinna zostać zrealizowana zabudowa, a termin ten jeszcze nie minął. Użytkownik wieczysty posiada bowiem roszczenie o to przekształcenie, jeśli spełnia przesłanki ustawowe.

Tym samym miasto i gmina Szczecin nie ma możliwości egzekwowania ustaleń wynikających z umowy o ustanowienie użytkowania wieczystego, nawet jeżeli doszło do rażącego naruszenia prawa.

Nowelizacja nie różnicuje też wysokości opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w zależności od wykorzystanego okresu użytkowania wieczystego.

Przymusowy upust

Szczecinowi nie podoba się też przepis, który przewiduje 50 proc. bonifikaty dla wykupu nieruchomości należących do Skarbu Państwa. On także prowadzi do uszczuplenia w dochodach tego miasta.