Krajowa Polityka Miejska: wizja czy wytyczne do realizacji

Do końca trzeciego kwartału Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zamierza przedstawić Radzie Ministrów ostateczny dokument Krajowej Polityki Miejskiej. Nie wiadomo jednak, czy będzie to wizja czy dokument gotowy do realizacji.

MIiR postawiło w nim na tzw. zintegrowane podejście terytorialne, tzn. współpracę wszystkich partnerów na danym terenie. Ma to prowadzić do wzmocnienia zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i powstania nowych miejsca pracy.

Dziesięć ?priorytetów rządu

Resort wymienił w KPM dziesięć priorytetów, na których poprawie zależy rządowi. Nie narzucając niczego gminom, wskazuje się tym samym pożądany kierunek zmian i rozwoju.

Wśród wątków tematycznych wymienia się m.in. kształtowanie przestrzeni, transport, rewitalizację czy zarządzanie obszarami miejskimi. W każdej z tych dziedzin istnieją istotne problemy, np. żywiołowa suburbanizacja, niedostatki partycypacji społecznej, potrzeby wielopoziomowej współpracy na obszarach funkcjonalnych. Każdy z tych wątków obudowano ogólnikowymi propozycjami dojścia do celu oraz wskazaniem ewentualnych zmian prawnych.

Jak projekt przyjęli samorządowcy? Wielu oceniło dokument pozytywnie, wskazując jednocześnie na brak źródeł finansowania KPM. – Bez środków finansowych KPM stanie się pustym słowem – powiedział  Andrzej Kosztowiak, prezydent Radomia. Unia Metropolii Polskich, nie odnosząc się bezpośrednio do KPM, wskazała na niedostatek rozwiązań ich problemów.

O finansach Ministerstwo Infrastruktury nie chce na razie rozmawiać. Urzędnicy wskazali jedynie konieczność zmian prawnych, ale czy dokument zostanie obudowany gotowymi projektami prawnymi, też nie wiadomo.

Są w nim zapisy, które budzą wątpliwości części samorządowców. Zdaniem UMP tak lansowane przez resort zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) spełniają funkcję bardziej dydaktyczną niż rozwojową. „Dzięki nim gminy z obszaru funkcjonalnego mają uczyć się współpracy, tak jakby nie chciały lub nie potrafiły współpracować" – czytamy w stanowisku UMP.

– Możemy dać setki przykładów spółek, porozumień, stowarzyszeń, związków komunalnych – mówi Adamowicz, dodając, że uczenie polskich gmin współpracy może przynieść jedynie kosmetyczne zmiany w aglomeracjach.

Dwie wizje

Wspieranie zintegrowanych inwestycji przez resort już rodzi konsekwencje. Metropolie zadają bowiem pytanie, czy to z powodu marginalnego znaczenia ZIT zarządy województw przeznaczyły zaledwie 5 proc. krajowej alokacji środków unijnych na dany obszar funkcjonalny. To kilka razy mniej niż w poprzednim okresie budżetowym. Jednocześnie zarządy regionów wykluczają gminy objęte ZIT z ubiegania się o dotacje z regionalnych programów operacyjnych na inne projekty. Z ekspertyzy prof. Huberta Izdebskiego wynika, że to wykluczenie może być niekonstytucyjne (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).

UMP nawołuje też resort do wprowadzenia do miejskiej polityki miejskich komisji wspólnych, które, w odróżnieniu od ZIT, mogłyby się zmierzyć m.in. z koordynacją zadań transportowych należących do wielu zarządców na danym obszarze funkcjonalnym. Akurat ten problem urzędnicy dostrzegli, pisząc, że „dopuszcza się nowe formy organizacyjne dla zarządów transportu miejskiego oraz aglomeracyjnego". O jakie formy chodzi, nie wiadomo. Rozmijanie się wizji MIiR z wizją wielkich miast nie zrodzi najlepszej współpracy w przyszłości, a o taką wszak resortowi chodzi.

Krzysztof Żuk, prezydent Lublina