Gminom zwykle brakuje pieniędzy na sfinansowanie wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z zadaniami własnymi. Powinno to skłaniać ich organy do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodów i podmiotów, które mogłyby zostać – przynajmniej częściowo – obciążone kosztami realizacji danego zadania. W praktyce mogą nimi być podmioty, które uzyskały korzyść majątkową w postaci wzrostu wartości nieruchomości na skutek inwestycji przeprowadzonych przez gminę. W tym celu gminy mogą nakładać na swoich mieszkańców nie tylko lokalne podatki, ale też specjalnego rodzaju opłaty. Jedną z nich jest opłata adiacencka.
Opłata adiacencka to opłata, jaką gmina może pobrać z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, który nastąpił w wyniku podziału i scalenia nieruchomości. Gmina może nałożyć opłatę adiacencką także z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wskutek budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Opłaty te stanowią dochód gminy.
Droga albo wodociąg
Jeżeli gmina dokona inwestycji i wybuduje określone urządzenia infrastruktury technicznej, a więc np. drogę, kanalizację, wodociąg czy sieć gazową lub telekomunikacyjną, i na skutek tych inwestycji wzrosną ceny nieruchomości, to właściciele tych nieruchomości będą mieli obowiązek uiszczenia opłaty adiacenckiej. W takiej sytuacji ustalenie i wysokość opłaty adiacenckiej zależą od wzrostu wartości nieruchomości. W przypadku wzrostu wartości, który nastąpił na skutek budowy urządzeń infrastruktury technicznej, wysokość ta nie może przekroczyć 50 proc. różnicy między wartością, jaką nieruchomość miała przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, a wartością, jaką ma po ich wybudowaniu.
Rzeczoznawca ?wyceni
Przed określeniem wysokości opłaty konieczne jest uzyskanie opinii rzeczoznawcy majątkowego, który powinien określić wartości nieruchomości. Dokładną wysokość stawki procentowej ustala rada gminy w drodze uchwały. Decyzję o ustaleniu opłaty adiacenckiej wydaje jednak wójt, burmistrz, prezydent miasta. Może być ona wydana w terminie trzech lat od dnia stworzenia warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo od dnia stworzenia warunków do korzystania z wybudowanej drogi. Co ważne, decyzja wójta, burmistrza czy prezydenta może być podjęta wyłącznie w sytuacji, gdy rada gminy podjęła uchwałę określającą wysokość opłat adiacenckich.
Obowiązek wnoszenia opłaty adiacenckiej powstaje po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja o jej ustaleniu stała się ostateczna. Na wniosek właściciela nieruchomości może być ona rozłożona na raty roczne, płatne w okresie do dziesięciu lat. Raty te podlegają oprocentowaniu przy zastosowaniu stopy procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez Narodowy Bank Polski.
