Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 18 kwietnia 2016 r. (nr IPTPP1/4512-170/15-9/16-S/IG) zgodził się z gminą, że będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez kancelarię prawną dotyczących doradztwa prawnego w zakresie zwrotu podatku VAT naliczonego z tytułu budowy infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej.
Gmina wystąpiła w tej sprawie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym przedstawiła stanowisko, że odliczenie podatku VAT z faktur wystawionych przez kancelarię prawną uzasadnia pośredni związek tych zakupów z czynnościami opodatkowanymi, tj. dostawą wody i usługami oczyszczania ścieków, realizowanymi przez zakład budżetowy w imieniu gminy. Nie ma w tym kontekście znaczenia fakt, że czynności opodatkowane były wykonywane bezpośrednio nie przez gminę, lecz jej zakład budżetowy, któremu gmina przekazała inwestycję w drodze nieodpłatnej czynności prawnej.
Gmina argumentowała, że przeciwne podejście prowadziłoby do naruszenia zasady neutralności wynikającej z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE – jak wskazała nie powinna być traktowana mniej korzystnie niż inne podmioty gospodarcze dokonujące sprzedaży opodatkowanej VAT i korzystające w związku z tym z prawa do odliczenia VAT. Jednak organ podatkowy w wydanej w tej sprawie interpretacji indywidualnej z 26 czerwca 2015 r. (nr IPTPP1/443-170/15-6/IG) uznał za nieprawidłowe stanowisko gminy, a tym samym odmówił jej prawa do odliczenia VAT od przedmiotowych usług prawnych.
Korzystna z punktu widzenia podatnika interpretacja została wydana dopiero po rozstrzygnięciu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu (z 2 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Op 504/15). Sąd wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ podatkowy winien uwzględnić treść uchwały NSA z 26 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 4/15) dotyczącej uznania zakładów budżetowych i gminy za jednego podatnika VAT, w związku z wyrokiem TSUE z 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław, potwierdzającym brak odrębności prawno-podatkowej jednostek budżetowych. WSA podkreślił, że istotne z punktu widzenia odliczenia VAT przez gminę jest zbadanie czy pomiędzy zakupionymi usługami doradztwa prawnego a osiąganym obrotem istnieje związek przyczynowo-skutkowy, chociażby pośredni poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi ponownie rozpoznając sprawę ostatecznie przyznał gminie rację w zakresie możliwości odliczenia VAT z faktur dokumentujących ww. usługi kancelarii prawnej. Zdaniem organu podatkowego zasadniczo takie prawo nie przysługuje gminie, ponieważ w momencie nabycia usług – stosując utrwaloną praktykę krajową – gmina traktowała siebie i zakład budżetowy jako odrębnych podatników. Gmina nie występowała więc w charakterze podatnika VAT, gdyż już na etapie realizacji inwestycji – przeznaczając inwestycje do nieodpłatnego korzystania przez zakład budżetowy (w ramach czynności niepodlegającej opodatkowaniu VAT) – wyłączyła inwestycje poza regulacje objęte przepisami ustawy o VAT, a zatem nie zaistniał podatek, który można odliczyć.
