VAT a rezygnacja z opłaty targowej

Przykładem takiego podejścia może być interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 czerwca 2017 r. (0114-KDIP4.4012.109.2017.2.MPE), czy też z 7 czerwca 2017 r. (2461-IBPP3.4512.186.2017.2.ZD). Czytamy tam: „w przypadku świadczenia (...) usług odpłatnej rezerwacji miejsc targowych i dokonywania poboru opłaty targowej Gmina nie będzie wykorzystywać targowiska wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT. W zakresie bowiem w jakim Gmina z wykorzystaniem targowiska wykonuje zadania własne, w ramach realizacji których pobiera opłatę targową, działa jako organ władzy publicznej, a działalność ta pozostaje poza zakresem przepisów dotyczących podatku od towarów i usług".

W efekcie, zdaniem organu interpretacyjnego, gmina nie będzie miała prawa do pełnego odliczenia podatku VAT, a w sytuacji, gdy nie będzie ona miała możliwości przyporządkowania ponoszonych wydatków w całości do działalności gospodarczej, będzie zobowiązana do stosowania przepisów o sposobie określenia proporcji, o których mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Wcześniejsze interpretacje, w których zaprezentowano takie stanowisko to m.in.: interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 maja 2017 r. (0112-KDIL1-1.4012.19.2017. 1.OA) oraz z 23 marca 2017 r. (2461-IBPP1.4512.121.2017.2.JK).

Argumenty na odliczenie całego VAT

Niewątpliwie, z jednej strony prowadzenie targowiska to zadanie własne gminy. Stosownie bowiem do art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 446), zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Z kolei, w pkt 11 tego artykułu wskazano, iż w szczególności zadania własne obejmują sprawy targowisk i hal targowych. Rada gminy może natomiast wprowadzić opłatę targową, o czym przesądza art. 15 ust. 1 zd. 1. ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 716 ze zm.)

Z drugiej jednak strony, gmina wykonuje to zadanie świadcząc odpłatnie usługi na rzecz osób prowadzących sprzedaż na targowisku. Oznacza to, iż jest ono wykorzystywane w całości do wykonywania czynności opodatkowanych, co daje prawo do pełnego odliczenia, bowiem opłata targowa nie jest przecież należna z tytułu wykorzystywania targowiska. Twierdząc inaczej, w zasadzie gminie nie przysługiwałoby nigdy pełne prawo do odliczenia VAT np. od wydatków na nieruchomości oddane w dzierżawę, jeśli tylko nieruchomości te obciążone byłyby podatkiem od nieruchomości (czyli także pewnym rodzajem daniny publicznoprawnej). Należy zatem argumentować, że pobór opłaty targowej nie stanowi wykorzystywania przez gminę targowiska na inne cele niż prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Inne podejście stawiałoby na uprzywilejowanej pozycji gminy, które zrezygnowały z poboru takiej opłaty, co nie świadczy przecież o tym, iż odstąpiły one od realizacji jednego z ich zadań własnych.

Korzystne stanowisko NSA

Zwrócić należy także uwagę na korzystne orzecznictwo NSA w tej kwestii. Mowa tu m.in. o wyroku NSA z 6 września 2016 r. (sygn. akt I FSK 208/15). Orzeczenie to zapadło jeszcze na gruncie stanu prawnego przed 1 stycznia 2016 r. (z tym dniem weszły w życie art. 86 ust. 2a-2h ustawy o VAT) i dotyczy prawa do pełnego odliczenia VAT od wydatków na budowę targowiska w kontekście art. 86 ust. 7b ustawy o VAT. Tezy tego wyroku można jednak odnieść także do stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2016 r. i art. 86 ust. 2a, który także (podobnie jak art. 86 ust. 7b przed 1 stycznia 2016 r.) odnosi się do nabycia towarów wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z tym zastrzeżeniem, iż art. 86 ust. 7b odnosi(ł) się jedynie do nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika.

W powołanym wyroku NSA słusznie podniósł, iż „obowiązek ponoszenia opłaty targowej przez podmioty prowadzące sprzedaż w miejscu wskazanym przez gminę jako targowisko nie stanowi wykorzystywania przez gminę targowiska na inne cele niż prowadzenie działalności gospodarczej..." i ma ona pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z budową targowiska.

Wskazać można także na inne korzystne dla gmin orzeczenia, w tym wyroki NSA z 22 grudnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 1437/15 ) oraz z 9 lutego 2016 r., sygn. akt I FSK 835/15, w którym czytamy m.in., iż „.. nieruchomość nie służy do poboru opłaty targowej, lecz do czerpania dochodów z dzierżawy. Pobór opłaty targowej nie następuje w związku z wydzierżawianiem nieruchomości, lecz w związku z prowadzeniem handlu na terenie gminy w miejscach innych niż budowle czy budynki, czyli w związku dokonywaniem sprzedaży na targowisku".

Rezygnacja z opłaty

Z uwagi na wspomnianą linię interpretacyjną organów podatkowych, co potwierdzają choćby powołane interpretacje dyrektora KIS, pełne odliczenie VAT jest jednak obarczone ryzykiem sporu z organami podatkowym. Pod rozwagę poddać można zatem rozwiązanie polegające na rezygnacji z wprowadzania opłaty targowej.

Jak bowiem wskazano już powyżej, rada gminy może wprowadzić opłatę targową (art. 15 ust. 1 zd. 1. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Nie jest to zatem opłata obligatoryjnie pobierana przez gminę, jak to było przed 1 stycznia 2016 r. (art. 15 ust. 1 został bowiem znowelizowany). Korzystając z nowelizacji przepisów, niektóre gminy zrezygnowały już z opłaty targowej (np. Katowice) argumentując, iż koszty poboru przewyższały wartość pobranych opłat.