- Gminy chcą zawrzeć porozumienie międzygminne dotyczące lokalnego transportu zbiorowego (jedna z gmin przejmie część zadań drugiej gminy w tym zakresie). Czy w takim porozumieniu można zastrzec przeniesienie na gminę przejmującą zadania uprawnień do stanowienia aktów prawa miejscowego przysługujących drugiej gminie?
Nie. Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) na podstawie upoważnień ustawowych gmina ma prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze tej gminy. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały (art. 41 ust. 1 u.s.g.). W myśl art. 74 u.s.g. gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych (np. w zakresie lokalnego transportu zbiorowego – art. 7 ust. 1 pkt 4 u.s.g.). Gmina wykonująca zadania objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.
Na mocy porozumienia nie tworzy się nowej struktury organizacyjnej, a gmina przejmująca zadania w tym trybie realizuje je przez swoje organy i jednostki organizacyjne (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 27 września 1994 r., sygn. SA/Lu 1906/94, LEX nr 1688471).
Jak wyjaśniono w wyroku NSA z 3 czerwca 2014 r. (sygn. II GSK 743/13, LEX nr 1519195), gmina przejmująca zadania do wykonania na mocy porozumienia międzygminnego wykonuje je w swoim imieniu. Gmina przekazująca zadanie traci związane z nim uprawnienia i obowiązki (z wyjątkiem finansowania realizacji). Powierzenie realizacji zadania publicznego przez gminę na mocy porozumienia nie obejmuje jednak przekazania kompetencji prawotwórczych w tym zakresie gminie przejmującej te zadania do wykonania.
W myśl art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Nie ma więc podstaw do tego, aby właściwy organ gminy przekazał swoje uprawnienia do stanowienia prawa miejscowego organowi innej gminy. W art. 74 ust. 2 u.s.g. mowa jest co prawda o przejęciu praw i obowiązków związanych z powierzonymi zadaniami, ale nie obejmuje to prawa do stanowienia w imieniu innej gminy przepisów powszechnie obowiązujących na jej obszarze. W wyroku tym podkreślono, że zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (dalej u.p.t.z.), w razie zawarcia odpowiedniego porozumienia, funkcję organizatora publicznego transportu zbiorowego wykonuje gmina, która przejęła realizację zadania. W myśl art. 7 ust. 4 pkt 1 u.p.t.z. w przypadku gminy określone w ustawie zadania organizatora wykonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Powierzenie danej gminie funkcji organizatora publicznego transportu zbiorowego dotyczy tylko kwestii wykonawczych i nie daje uprawnień do stanowienia prawa. —Anna Puszkarska, radca prawny
