Wywiad środowiskowy jest konieczny

Jak wynika z art. 162 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8CF296BEFF3D9F6598C3FB49E26186DA?n=1&id=71706&wid=295536]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] (dalej: k.r.o.), za sprawowanie opieki sąd może przyznać opiekunowi prawnemu wynagrodzenie. Może mieć ono charakter okresowy albo jednorazowy.

W tej drugiej sytuacji wypłata następuje w dniu ustania opieki lub w dniu, w którym opiekun został zwolniony z obowiązku jej wykonywania. Pamiętać także należy, że wynagrodzenie, o którym mowa w omawianym przepisie, nie jest przyznawane z urzędu, lecz na żądanie zgłoszone przez opiekuna.

[srodtytul]Nie zawsze trzeba przyznać[/srodtytul]

§ 2 omawianego przepisu przewiduje sytuacje, w których wynagrodzenia się nie przyznaje.

Ma to miejsce wówczas, gdy nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej (rodzinom zastępczym przysługują świadczenia wypłacane na podstawie ustawy o pomocy społecznej). Wynagrodzenie nie zostanie przyznane również w sytuacji, w której sprawowanie opieki czyni zadość zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 162 § 3 k.r.o. wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona. Jednak w sytuacji, gdy osoba ta nie ma odpowiednich dochodów ani majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy publicznej.

[srodtytul]Prawie 350 zł miesięcznie[/srodtytul]

Przepisy kodeksu rodzinnego nie określają natomiast wysokości wynagrodzenia należnego opiekunowi prawnemu. Ograniczają się w tym zakresie jedynie do stwierdzenia, że ma być ono stosowne.

Więcej wskazówek dotyczących zasad ustalania wysokości wynagrodzenia zawiera art. 53a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=23BF01EDC14F7FA201906CFA5A7B60DA?id=328904]ustawy o pomocy społecznej[/link].

Stanowi on co prawda, że jest ono wypłacane w wysokości ustalonej przez sąd, ale jednocześnie zastrzega, że [b]świadczenie to obliczone w stosunku miesięcznym nie może przekraczać 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres poprzedzający dzień przyznania wynagrodzenia.[/b]

Zgodnie z ostatnim komunikatem prezesa GUS w tej sprawie z 19 stycznia 2010 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku wynosiło w grudniu 2009 r. 3648,60 zł. Miesięczna wysokość wynagrodzenia wypłacana opiekunowi prawnemu nie może zatem przekraczać obecnie kwoty równej 364,86 zł.

[srodtytul]Wyrok sądu to za mało[/srodtytul]

Wypłata przez gminy wynagrodzenia opiekunowi prawnemu jest sytuacją wyjątkową. Jednak w takich sytuacjach świadczenie to jest zaliczane do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Dlatego też gminy w związku z ich wypłacaniem muszą podjąć określone czynności.

Mimo że świadczenie to jest przyznawane przez sąd, gminy są zobowiązane przeprowadzić w tej sprawie postępowanie. Żaden z przepisów ustawy o pomocy społecznej nie zwalnia bowiem właściwych organów od odstąpienia od przeprowadzenia tych czynności.

Przede wszystkim należy w tej sprawie wydać decyzję administracyjną, jak bowiem wynika z art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, przyznanie świadczeń z pomocy społecznej – a więc i wynagrodzenia dla opiekuna prawnego – następuje w formie decyzji administracyjnej. Jedyne wyjątki od tej zasady określone zostały w ust. 2 tego artykułu.

Wynika z niego, że bez konieczności wydawania decyzji administracyjnej można przyznać jedynie świadczenia: interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, a także skierowanie do całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej i bilet kredytowy.

Ponadto mająca wypłacać przyznane przez sąd wynagrodzenie gmina nie może również zrezygnować z konieczności przeprowadzenia przed wydaniem decyzji administracyjnej w tej sprawie wywiadu środowiskowego, którego celem jest zbadanie sytuacji dochodowej, majątkowej i rodzinnej opiekuna.