Trzeba wydeptać nowe ścieżki do PFRON

Chodzi o pomoc udzielaną na podstawie art. 36 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=257066]ustawy o rehabilitacji[/link] i [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=259395]rozporządzenia z 7 lutego 2008 r. w sprawie rodzajów zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zlecanych fundacjom i organizacjom pozarządowym[/link] (zob. ramka).

Dotychczas organizacje pozarządowe uzyskiwały środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), biorąc udział w kolejnych edycjach programu „Partner”. Zmian najbardziej obawiają się te, które od dawna były jego beneficjantami.

Od tego roku obowiązuje tzw. system zadań zlecanych. Oprócz bezpośrednich dofinansowań z PFRON część jego środków będzie rozdzielana przez samorządy (rozporządzenie wskazuje algorytm, za pomocą którego wylicza się, ile środków PFRON przekaże samorządowi). Zadania o charakterze lokalnym zlecą starostowie, o charakterze regionalnym – marszałkowie województw. Fundusz bezpośrednio sfinansuje działania ponadregionalne oraz te o mniejszym zasięgu, jeśli mają one charakter ciągły i dotyczą rehabilitacji niepełnosprawnych w specjalistycznych placówkach kierowanych przez wnioskodawcę. Szerokie ich zdefiniowanie powoduje, że w znacznej mierze pomoc będzie przekazywana podobnie jak dotychczas. Ma to zapewnić płynne przejście z „Partnera” do zmienionego systemu.

– Nowa formuła ma bardziej przejrzystą i elastyczną procedurę. Promuje podmioty, które nigdy nie ubiegały się o pomoc – mówi Wojciech Skiba, prezes PFRON.

Fundusz prowadzi pierwszy konkurs według nowych zasad. W połowie grudnia pozytywnie zweryfikował 402 zadania na kwotę 107 mln zł, a negatywnie – 485 na kwotę 117 mln zł. Trudno powiedzieć, ile ostatecznie wniosków jest poprawnych (23 grudnia minął termin odwołania od weryfikacji formalnej). Procedura kończy się w lutym, a pieniądze do organizacji mają dotrzeć w marcu.

[srodtytul]Co na to organizacje...[/srodtytul]

– Prowadzimy działania ciągłe, więc dla nas zmiana systemu nie ma aż takiego znaczenia. Środowisko organizacji pozarządowych jest jednak zbuntowane, bo najbardziej uderzy ona w te, które działają lokalnie. Dziś trudno przewidzieć, czy będzie trudniej – twierdzi Małgorzata Domagała, rzecznik Fundacji Instytutu Rozwoju Regionalnego.

Jej zdaniem nowy system powinien być o tyle lepszy, że decyzja w sprawie finansowania zapadnie bliżej miejsca, w którym będą prowadzone działania. Do tego jednak potrzebna jest wiedza osób, które się tym zajmą.

– O tym, że mają prowadzić programy, samorządy dowiadywały się jesienią. Brakuje koncepcji i procedur. Dostosowanie się do takiej zmiany wymaga przygotowania zarówno samorządów, jak i organizacji. Teraz każdy powiat i województwo będzie opracowywać swoją procedurę ubiegania się o wsparcie – mówi Krystyna Mrugalska, prezes Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych. Tłumaczy, że wiedza samorządów o potrzebach niepełnosprawnych jest zwykle niewielka. – Państwo powinno zaproponować jakiś model, inaczej w każdym powiecie będą inne zasady – uważa.

[srodtytul]... a co samorządy[/srodtytul]

– Czujemy się przygotowani do dzielenia środków PFRON, bo w różnych formach robimy to już od 2003 r. Zmiana jest mniejsza, niż się wydaje. Cieszymy się, że województwa i powiaty będą mogły dzięki otrzymywaniu środków według algorytmu prowadzić we współpracy z organizacjami pozarządowymi regionalną politykę wobec osób niepełnosprawnych. Zadań nam przybyło, a według zapowiedzi prezesa PFRON będziemy mieć o 25 proc. środków mniej niż w ubiegłym roku. Zapewne na poziomie samorządów będą finansowane jednorazowe przedsięwzięcia. Niebezpieczne jest natomiast to, że przy braku koordynacji nieuczciwe organizacje mogą otrzymać środki PFRON z kilku źródeł na ten sam cel: bezpośrednio z funduszu i z samorządów – mówi Andrzej Mańkowski, dyrektor Wydziału ds. Osób Niepełnosprawnych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego.

Brak pieniędzy martwi wszystkich samorządowców.

– Planowane środki PFRON dla samorządów zmalały w stosunku do ubiegłego roku do 72 proc. dla samorządów wojewódzkich i 68 proc. dla powiatowych. Nie jest możliwe wykonywanie kolejnych zadań nie tylko bez dodatkowych środków finansowych, ale po znacznym obniżeniu kwot proponowanych algorytmem na 2009 r. – podkreśla Tomasz Konopacki z biura prasowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Samorządy nieprędko ogłoszą konkursy na ten rok, np. w woj. łódzkim decyzja w tej sprawie ma zapaść pod koniec stycznia. Najpierw zadania muszą być zaakceptowane w formie uchwały sejmiku województwa lub rady powiatu, co wymaga określonej procedury. Samorządy są też uzależnione od terminu otrzymania środków z PFRON. Można się spodziewać, że ruszą z konkursami najwcześniej na wiosnę.

[ramka][b]Wsparcie na określone działania[/b]

Dofinansowane mogą zostać następujące działania na rzecz niepełnosprawnych:

- prowadzenie rehabilitacji,