Mandat zamiast wizyty w sądzie

Nowe kompetencje przyznaje strażnikom rozporządzenie z 3 sierpnia 2009 r. Jego tekst opublikowany został w[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=321560] DzU nr 131, poz. 1083[/link].

Nowelizacja pozwala strażnikom karanie grzywną za wykroczenia pospolite, za popełnienie których w obowiązującym do 3 września stanie prawnym mieli jedynie możliwość kierowania wniosków o ukaranie do sądu.

Jak czytamy w uzasadnieniu do rozporządzenia, zmiana jest podyktowana ekonomiką postępowania w przypadku stwierdzenia wykroczeń, przy których nałożenie grzywny w formie mandatu karnego jest wystarczające. W konsekwencji nowe przepisy mają zmniejszyć obłożenie sądów sprawami błahymi. Przedstawiamy najważniejsze zmiany.

[srodtytul]Gapiostwo, chuligaństwo, żebractwo[/srodtytul]

Udział w zbiegowisku publicznym bez wątpienia narusza zasady zachowania porządku publicznego i jest określony przez art. 50. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6AECAF3E34531F970023FC66859ED63F?id=186056]kodeksu wykroczeń[/link]. Dlaczego? Takie zbiegowiska utrudniają często pracę służbom ratowniczym, takim jak policja, straż pożarna czy pogotowie ratunkowe. Umożliwienie strażnikom prowadzenia postępowania mandatowego w tych sprawach ma się przyczynić do szybkiego reagowania na czyny noszące znamiona tego wykroczenia.

Postępowanie mandatowe strażnicy gminni będą mogli prowadzić także wobec osób dopuszczających się czynów o charakterze chuligańskim (art. 51 kodeksu wykroczeń). Ci, którzy krzykiem, hałasem lub innym wybrykiem zakłócają porządek publiczny lub nocny spoczynek albo wywołują zgorszenie w miejscu publicznym, zamiast trafić do sądu, zostaną przez strażników ukarani grzywną.

Postępowanie mandatowe strażnicy będą mogli prowadzić również wobec tych, którzy mając środki utrzymania lub będąc zdolni do pracy, żebrzą w miejscach publicznych (art. 58 k.w.). Mandat karny straż wręczy również sprawcy wybryku nieobyczajnego (art. 140 k.w.), czyli np. temu, kto publicznie załatwia swoje potrzeby fizjologiczne.

[srodtytul]Nielegalna działalność gospodarcza[/srodtytul]

Praktyka wskazuje, że strażnicy gminni w ramach wykonywania swych czynności służbowych spotykają się często z sytuacjami prowadzenia działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia, koncesji czy zezwolenia. Dotyczy to głównie osób parających się ulicznym handlem. Od 3 września również wobec takich osób straż może prowadzić postępowanie mandatowe. [b]Grzywnę otrzymają także ci, którzy świadczą bez wymaganego zezwolenia usługi turystyczne polegające na wykonywaniu zawodu przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek[/b] (art. 60[sup]1 [/sup]§ 4 k.w.).

[srodtytul]Podanie fałszywych danych[/srodtytul]

Legitymowanie jest podstawową czynnością wykonywaną przez strażnika po ujawnieniu wykroczenia. W celu podjęcia dalszych właściwych działań niezbędne jest sprawdzenie dokumentów, np. sprawcy. Zdarza się jednak tak, że strażnicy są wprowadzani w błąd. Osoby legitymowane albo nie okazują dokumentów, albo podają dane fałszywe. Dlatego od 3 września strażnicy mogą karać mandatem z art. 65 § 1 k.w. Zgodnie z tym przepisem [b]kto umyślnie wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję upoważnioną z mocy ustawy do legitymowania: co do tożsamości własnej lub innej osoby, co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania, podlega karze grzywny.[/b] Strażnikom nie będzie natomiast wolno ukarać osobę, która odmawia podania danych osobowych (art. 65 § 2 k.w.). Wynika to stąd, że straż nie ma uprawnień do zatrzymania osoby w celu ustalenia jej tożsamości (zatrzymanie na 24 godz.). Taką osobę straż będzie musiała przekazać policji.

[srodtytul]Plakaty, tablice i znaki[/srodtytul]

Każdy, kto zrywa plakat teatralny, informujący o wydarzeniu czy imprezie sportowej lub artystycznej, musi się liczyć z tym, że złapany przez Straż Miejską zostanie ukarany mandatem, nawet w wysokości 100 zł. Taką karę przewiduje bowiem art. 67 § 2 k.w. Od 3 września straż [b]może karać również osobę, która umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie wystawione publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną[/b] lub też w inny sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem (art. 67 § 1 k.w.).

Niszczenie, uszkadzanie i usuwanie znaków ostrzegających o niebezpieczeństwie jest karalne. Karze podlega również usuwanie i niszczenie znaków, sygnałów i urządzeń ostrzegawczych w komunikacji drogowej. Oba te czyny stanowią wykroczenia penalizowane przez art. 74 § 1 i art. 85 § 1 k.w. Rozszerzenie uprawnień strażników do karania na mocy tych przepisów pozwala na szybszą reakcję na tego typu zachowania. Jak czytamy w uzasadnieniu do rozporządzenia, mandaty karne za te wykroczenia będą mogli otrzymać także obywatele innych państw, np. ci, którzy przyjadą do naszego kraju na mistrzostwa w piłce nożnej w 2012 r.

Mandat karny od straży otrzymają również sprawcy wykroczenia, o którym mowa w art. 143 § 1 k.w., czyli ci wszyscy, którzy niszczą lampy uliczne, budki telefoniczne, przystanki autobusowe czy inne urządzenia użyteczności publicznej.

[srodtytul]Nielegalne śmietniska[/srodtytul]

Z uwagi na fakt, że na terenach gmin znajdują się lasy, które ulegają stałemu zanieczyszczaniu różnego rodzaju śmieciami pochodzącymi z gospodarstw domowych, złomem i innymi nieczystościami, MSWiA postanowiło umożliwić strażom gminnym walkę z takimi praktykami. Od 3 września osoba złapana na śmieceniu w lesie zostanie ukarana mandatem karnym przez strażnika, który nie będzie już musiał kierować przeciwko niej sprawy do sądu.