Skarbnika zatrudnimy bez konkursu

Pracownicy samorządowi są zatrudniani na podstawie wyboru (np. wójt), powołania (np. zastępca, skarbnik), umowy o pracę (sekretarz, większość pozostałych). Wynika to wprost z art. 4 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C93408DEF0710E1CA736CB098ECD5AF8?id=292862]ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458 ze zm.)[/link].

Z ust. 2 tego artykułu wynika natomiast, że wszyscy zatrudnieni w jednostkach samorządu terytorialnego pracują na jednym z sześciu rodzajów stanowisk: pomocniczych, obsługi, doradców, asystentów, urzędniczych i kierowniczych urzędniczych. Jak natomiast wynika z treści art. 11 ust. 1 omawianej ustawy, nabór na stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, jest otwarty i konkurencyjny.

[srodtytul]Trochę historii[/srodtytul]

W przepisach ustawy z 21 listopada 2008 r., w odróżnieniu od przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o pracownikach samorządowych (z 1990 r.), nie ma wyraźnego ograniczenia wymogu organizowania konkursu na stanowiska urzędnicze (kierownicze) ze względu na podstawę zatrudnienia.

Art. 3a ustawy z 22 marca 1990 r. zawierał bowiem wyraźne stwierdzenie, zgodnie z którym nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze stanowiska urzędnicze, zatrudnianych na podstawie umowy o pracę (oraz wyeliminowanego obecnie mianowania) jest otwarty i konkurencyjny. Konsekwencją takiego zapisu było to, że z procedury konkursowej wprost wyłączone były stanowiska, na których podstawą zatrudnienia były wybór i powołanie.

Podobnego wyłączenia w obowiązującej ustawie o pracownikach samorządowych brak. Czy to oznacza, że aby obsadzić stanowisko zastępcy wójta albo skarbnika gminy, należy przeprowadzić konkurs?

[srodtytul]Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie[/srodtytul]

Po pierwsze, nie budzi żadnych wątpliwości, że zarówno zastępca wójta, jak i skarbnik gminy są pracownikami samorządowymi zatrudnionymi na kierowniczych stanowiskach urzędniczych. Do takich wniosków prowadzi uważna lektura przepisów ustawy z 21 listopada 2008 r., w szczególności zawartych w jej treści wyłączeń stosowania niektórych przepisów do pracowników ze względu na podstawę zatrudnienia.

Jak wynika z treści art. 34 ust. 1 do pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru i powołania nie stosuje się przepisów dotyczących: obowiązkowych okresowych ocen pracowniczych (art. 27), obowiązku składania oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej (art. 31), jak również przepisów dotyczących obowiązku składania oświadczeń majątkowych (art. 32).

Jeżeli osoby zatrudnione na podstawie powołania czy wyboru nie byłyby traktowane przez ustawodawcę jako zatrudnione na stanowiskach urzędniczych (kierowniczych urzędniczych), wyłączenia te byłyby zbędne.

Jednocześnie, jak to już zostało powiedziane, w stosunku do tej kategorii zatrudnionych nie wyłączono stosowania art. 11 ustawy o pracownikach samorządowych, w którym jest mowa o konkursie jako podstawowej formie wyłaniania kandydatów na stanowiska urzędnicze i kierownicze urzędnicze.

Wszyscy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych (kierowniczych urzędniczych) mają obowiązek złożenia ślubowania (art. 18). Obowiązuje ich również zakaz wykonywania zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonują w ramach obowiązków służbowych, o którym mowa w art. 30 ustawy o pracownikach samorządowych.

[srodtytul]Co wynika z przepisów[/srodtytul]

Z procedury konkursowej – co jest oczywiste – wyłączony będzie wójt (burmistrz, prezydent miasta). Pochodzi on bowiem z powszechnych wyborów przeprowadzanych na podstawie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B81BF7E33FF79D530D0FD9663BC07ACE?id=166432]ustawy z 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta[/link].

Konkursów nie organizuje się również w celu wyłonienia kandydatów na członków zarządów powiatów i województw. Samorządowe ustawy ustrojowe w sposób szczegółowy określają bowiem procedurę wyłaniania organów wykonawczych powiatów i województw.

Procedurę powołania skarbnika w gminie określa ustawa o samorządzie gminnym. Jej przepisy stanowią, że skarbnika gminy, który jest jednocześnie głównym księgowym budżetu, powołuje i odwołuje rada na wniosek wójta (art. 18 ust. 2 pkt 3). Jeżeli chodzi o stanowisko zastępcy organu wykonawczego gminy, to gminna ustawa ustrojowa stanowi, że zastępcę powołuje (i odwołuje) wójt w drodze zarządzenia.

Przepisy te nie określają natomiast sposobu wyłonienia kandydatów na stanowisko skarbnika czy zastępcy. Wydawać by się zatem mogło, że właściwy w tym zakresie będzie konkurs przeprowadzany w trybie przepisów ustawy o pracownikach samorządowych.

Moim zdaniem rozwiązanie takie nie znajduje uzasadnienia, a wskazuje na to sam tytuł rozdziału 2 ustawy, w którym zasady organizowania i przeprowadzania naboru zostały uregulowane.

Brzmi on: „Nawiązanie z pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie umowy o pracę stosunku pracy i zmiana tego stosunku”.

Oznacza to, że opisane w nim procedury zatrudniania stosuje się tylko do urzędników, których podstawą zatrudnienia jest właśnie umowa o pracę. Jednocześnie wyłączono te zasady w stosunku do wszystkich pozostałych, w tym do zastępców wójtów i skarbników gmin.

[ramka][b]Nabór w przepisach szczególnych[/b]

Obowiązek przeprowadzania konkursów na określone stanowiska urzędnicze może wynikać z przepisów ustaw szczególnych. Przykładowo wskazać można ustawę – Prawo o aktach stanu cywilnego, która przez odesłanie do ustawy o pracownikach samorządowych nakazuje stosować procedury konkursowe przy wyłanianiu kandydata na stanowisko kierownika (zastępcy kierownika) urzędu stanu cywilnego.